Sàng lọc ung thư phổi bằng phương pháp chụp cắt lớp vi tính liều thấp tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An
Chủ nhật - 24/04/2022 22:271830
Ung thư phổi là bệnh lý trong đó tế bào ung thư hình thành trong các mô ở phổi. Tại Việt Nam ung thư phổi là một trong 10 loại ung thư thường gặp trên cả hai giới và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Bệnh thường được phát hiện muộn và khó điều trị. Do đó việc tầm soát ung thư phổi để phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu rất hữu ích, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và giảm tỷ lệ tử vong. Bất kì ung thư nào cũng nên sàng lọc để phát hiện sớm, điều trị ngay từ giai đoạn đầu để đạt kết quả cao nhất, giảm chi phí điều trị, hạn chế biến chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Với căn bệnh có tỉ lệ mắc và tỉ lệ tử vong cao như ung thư phổi cũng không ngoại lệ. Nếu phát hiện muộn, kết quả điều trị ung thư phổi vô cùng hạn chế, chi phí rất cao, chất lượng cuộc sống suy giảm và thời gian sống còn lại của bệnh nhân không nhiều. Tuy nhiên khoảng 13% bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn sớm lại không có bất cứ triệu chứng gì. Vì vậy, cần thực hiện thăm khám để phát hiện và sàng lọc sớm ung thư phổi nếu thấy mình hoặc người thân trong gia đình có một hoặc nhiều triệu chứng nêu trên. Sàng lọc ung thư phổi cổ điển có thể tiến hành theo các phương pháp như chụp X-quang lồng ngực, mô bệnh học đờm, tuy nhiên hai phương pháp này dù sử dụng riêng lẻ hay đồng thời cho hiệu quả rất kém và không làm giảm nguy cơ tử vong của ung thư phổi. Với sự phát triển của y học, các phương pháp tiên tiến, hiện đại hơn ra đời, và kĩ thuật cao nhất hiện nay, đã chứng minh được hiệu quả là chụp cắt lớp vi tính liều thấp (low-dose computed tomography - LDCT) lồng ngực. Là phương pháp sử dụng máy cắt lớp xoắn ốc hiện đại với chương trình chụp liều tia thấp, nhằm hạn chế ảnh hưởng của tia xạ cho người bệnh (liều nhiễm xạ tương đương khoảng 1mSv/một lần chụp so với khoảng 7mSv khi chụp cắt lớp lồng ngực theo phương pháp thông thường, mức nhiễm xạ này rất thấp so với nhiễm xạ nền trung bình từ môi trường xung quanh của mỗi người khoảng 3.1 mSv/năm). Chụp cắt lớp liều thấp cho kết quả chẩn đoán tuyệt vời. Phương pháp này giúp phát hiện các tổn thương ở phổi - màng phổi và các bệnh lý khác ở lồng ngực mà trên phim chụp X - Quang thường quy không đánh giá được, như ung thư giai đoạn sớm, viêm phổi bao gồm cả viêm phổi do virus trong đó có Covid-19 (phim chụp cắt lớp được sử dụng như một tiêu chẩn chẩn đoán viêm phổi do Covid-19 khi chưa thực hiện được test RT - PCR), các bệnh lý khác như giãn phế quản - phế nang, các khối u trung thất, thành ngực… Chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp cũng được sử dụng để theo dõi các tổn thương đã biết, vừa để so sánh - đánh giá kết quả sau điều trị vừa hạn chế nhiễm xạ cho bệnh nhân khi phải chụp kiểm tra lại nhiều lần. Chụp cắt lớp vi tính liều thấp là kĩ thuật đặc biệt, kết hợp giữa trang thiết bị hiện đại, thuật toán vi tính phức tạp, tạo ra nhiều lát cắt mỏng để sớm phát hiện các tổn thương dù nhỏ nhất, đồng thời giảm lượng bức xạ mà bệnh nhân phải chịu so với chụp cắt lớp vi tính thông thường, nâng cao sự an toàn cho bệnh nhân. Theo khuyến cáo mới nhất của Hiệp hội Ung thư Hoa Kì, sàng lọc ung thư phổi nên tiến hành hàng năm sử dụng kĩ thuật chụp cắt lớp vi tính liều thấp đối với những đối tượng sau: Ở độ tuổi 55 - 74 tuổi, trong tình trạng sức khỏe khá tốt; Hiện đang hút thuốc lá, hoặc đã bỏ thuốc chưa quá 15 năm; Hút thuốc với số lượng từ 30-bao-năm trở lên; Chấp nhận bỏ hút thuốc lá nếu vẫn đang hút và đã được tư vấn, giải thích rõ về lợi ích, giới hạn, nguy cơ của việc sàng lọc ung thư phổi; Có thể tiến hành sàng lọc ung thư phổi tại trung tâm có nhân lực, trang thiết bị, cơ sở tiên tiến, hiện đại Chụp cắt lớp vi tính thông thường đã có khả năng phát hiện các dấu hiệu bất thường rất nhỏ trong phổi, với chụp cắt lớp vi tính liều thấp, hiệu quả còn lớn hơn rất nhiều, dễ dàng phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm nhất, dễ điều trị nhất, đạt hiệu quả cao nhất. Quá trình chụp tương đối nhanh, dễ thực hiện ngay cả với bệnh nhân gặp khó khăn khi được yêu cầu tạm nhịn thở (bệnh nhân sẽ được yêu cầu nhịn thở trong khoảng thời gian rất ngắn, khoảng 5 - 10 giây trong lúc chụp). Quá trình chụp không đau, không xâm lấn, chụp cắt lớp vi tính liều thấp không yêu cầu sử dụng thuốc đối quang. Không tồn dư bức xạ sau khi chụp;Tia xạ sử dụng trong chụp cắt lớp vi tính liều thấp không gây ra tác dụng phụ tức thời, không ảnh hưởng tới các vật kim loại trong người bệnh nhân (như máy tạo nhịp, khớp nhân tạo,…); Chụp cắt lớp vi tính liều thấp sử dụng liều bức xạ thấp hơn rất nhiều so với chụp cắt lớp vi tính tiêu chuẩn; Sàng lọc ung thư phổi với chụp cắt lớp vi tính liều thấp đã được chứng minh giảm nguy cơ tử vong đối với nhóm người bệnh nguy cơ cao. Khi phát hiện ung thư, thường phát hiện được ở giai đoạn rất sớm, điều trị hiệu quả và dễ dàng hơn. Nguy cơ xảy ra khi sàng lọc ung thư phổi bằng phương pháp chụp cắt lớp vi tính liều thấp gồm: Dương tính giả có thể xảy ra khi kết quả cuối cùng là bất thường, nhưng thực tế không có ung thư. Lúc này cần làm thêm các xét nghiệm, có thể làm lại chụp cắt lớp vi tính hoặc tiến hành xét nghiệm có xâm lấn, như sinh thiết phổi. Bệnh nhân sẽ được tư vấn kĩ trong trường hợp này; Âm tính giả, tức là kết quả cuối cùng hoàn toàn bình thường, nhưng thực tế bệnh nhân đã bị ung thư. Không phải tất cả mọi loại ung thư khi được phát hiện bởi chụp cắt lớp vi tính liều thấp đều đang ở giai đoạn sớm. Nếu bệnh đã ở giai đoạn muộn, thì kết quả điều trị sẽ rất hạn chế, thời gian sống còn lại ngắn và chất lượng cuộc sống suy giảm. Do đó sàng lọc ung thư sớm rất quan trọng. Tầm soát ung thư phổi bằng phương chup cắt lớp vi tính (CT Scan) liều thấplà phương pháp phát hiện dấu hiệu ung thư ngay cả khi chưa có các triệu chứng rõ ràng giúp người bệnh phát hiện bệnh sớm, điều trị và chăm sóc sức khỏe kịp thời, giảm đau đớn, tăng khả năng khỏi bệnh, ngăn chặn di căn và các biến chứng nguy hiểm khác, thời gian sống thêm dài hơn cho bệnh nhân. Vì thế, Người nguy cơ cao nên chụp cắt lớp vi tính liều thấp mỗi năm, người nguy cơ trung bình chụp Cắt lớp vi tính ngực liều thấp hai năm liên tiếp và mỗi 3-5 năm. Đây là phương pháp chụp an toàn hơn so với chụp cắt lớp vi tính thông thường, có giá trị chẩn đoán cao hơn nhiều so với phương pháp chụp X-Quang thường quy, rất có ý nghĩa trong việc sàng lọc, phát hiện bệnh và theo dõi bệnh, nhất là viêm phổi do Covid-19 đang lan tràn trên toàn thế giới như hiện nay./.