Chuyên san KHXH&NV số 3/2019

Với phương châm: "Chính quyền luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, xem sự thành công của doanh nghiệp là thước đo về sự hoàn thành nhiệm vụ của chính quyền", Nghệ An đã và đang quyết tâm để cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, đưa Nghệ An trở thành một địa chỉ tin cậy đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

          Trong những năm qua, Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã không ngừng nỗ lực, phấn đấu để đưa quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày càng phát triển. Một trong những nỗ lực đó là tổ chức tốt "Hội nghị gặp mặt các nhà đầu tư" thường niên để tìm kiếm cơ hội, tạo sợi dây liên kết với các nhà đầu tư trong và ngoài nước đến với Nghệ An. Chỉ tính từ năm 2014 đến nay, tỉnh đã thu hút được 150 dự án có quy mô trên 100 tỷ đồng với tổng số vốn đăng ký là 89.141 tỷ đồng, trong đó 129 dự án đã và đang được triển khai đúng tiến độ, đạt tỷ lệ 87%.

Nhiều dự án lớn, sử dụng công nghệ cao đã đi vào hoạt động hiệu quả, giải quyết nhiều việc làm cho người lao động, đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh: Tập đoàn Vingroup; Masan; T&T; BRG; FLC; TH; The Vissai; Hoa Sen; Mường Thanh; Vinamilk; VSIP; WHA;...

          Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư Xuân Kỷ Hợi 2019 chính là điểm nhấn cho tiến trình hội nhập và phát triển của Nghệ An trên chặng đường mới. Với hơn 700 đại biểu về dự, Hội nghị vừa là ngày hội gặp gỡ, tri ân các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, vừa là dịp để các nhà đầu tư trong và ngoài nước có điều kiện nghiên cứu, tìm hiểu, chia sẻ các cơ hội đầu tư mới vào tỉnh Nghệ An.

          Điểm nhấn quan trọng tại Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư Xuân Kỷ Hợi 2019, đó là Lễ ký kết Hợp tác chiến lược toàn diện giữa UBND tỉnh Nghệ An với Công ty TNHH Mitsubishi Coporation Việt Nam; UBND tỉnh Nghệ An với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank).

          Hội nghị đã trao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho 13 dự án và trao 18 Thỏa thuận hợp tác đầu tư, 4 Biên bản tài trợ quy hoạch cho các đối tác đầu tư, với tổng số vốn đăng ký hơn 21.977 tỷ đồng. 

          Bên cạnh phiên Hội nghị chính thức diễn ra 4 sự kiện quan trọng gồm:

          - Khánh thành Nhà máy nước tinh khiết và nước hoa quả Núi Tiên của Tập đoàn TH tại xã Nghĩa Sơn, huyện Nghĩa Đàn (tổng mức đầu tư: 1.177 tỷ đồng; dây chuyền nước tinh khiết công suất 600.000 lít/ngày đêm (40.000 chai/giờ) và dây chuyền nước hoa quả công suất 36.000 chai/giờ).

          - Khánh thành Tổng kho xăng dầu DKC (có quy mô xây dựng kho xăng dầu, nhựa đường và gas có sức chứa 115.000m3, diện tích sử dụng đất 118.855m2, tổng mức đầu tư 598 tỷ đồng) và công bố Cảng xăng dầu DKC (có quy mô xây dựng cảng chuyên dụng tiếp nhận tàu có trọng tải đến 49.000 DWT, 01 bến cảng tiếp nhận tàu có trọng tải đến 10.000 DWT; Tổng mức đầu tư 570 tỷ đồng) tại xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc của Công ty CP Tập đoàn Thiên Minh Đức; Dự án tổng kho xăng dầu đã chính thức đi vào hoạt động sau 3 năm tiến hành xây dựng, dự kiến đóng góp nguồn ngân sách lớn cho địa phương.

          - Khai trương đường bay Vinh - Bangkok, đưa nhà ga quốc tế Cảng hàng không Vinh vào khai thác.

          Thành công của doanh nghiệp là thước đo về sự hoàn thành nhiệm vụ của chính quyền

          - Hội nghị Triển khai Quyết định số 17/QĐ-TTg ngày 04/1/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án thí điểm "Xây dựng huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch, giai đoạn 2018-2025" và xúc tiến đầu tư vào huyện Nam Đàn, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp UBND tỉnh Nghệ An đồng tổ chức vào hồi 8h00 ngày 24/02/2019 tại Trung tâm Văn hóa thể thao huyện Nam Đàn.

          Năm 2019, cũng là năm có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với tỉnh Nghệ An, là mốc son 50 năm Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Nghệ An thực hiện những lời căn dặn trong "Bức thư" cuối cùng của Bác gửi cho quê hương (21 tháng 7 năm 1969): "Nghệ An mau trở thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc". Năm 2019, tiếp tục là năm bản lề quan trọng để thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 và Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2015-2020 của tỉnh Nghệ An và Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị. Với ý nghĩa đó, phát biểu khai mạc tại Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư Xuân Kỷ Hợi 2019, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Thái Thanh Quý khẳng định quyết tâm: "Nghệ An quyết tâm phát triển mạnh mẽ về mọi mặt để trở thành một tỉnh công nghiệp, là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Nghệ An sẽ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, xem sự thành công của doanh nghiệp là thước đo về sự hoàn thành nhiệm vụ của chính quyền".

          Chuyên san KHXH&NV Nghệ An lược đăng ý kiến phát biểu của các nhà lãnh đạo, các doanh nghiệp tại Hội nghị.

*     *

*

1. Đồng chí Thái Thanh Quý - Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An:

Nghệ An cam kết sẽ phục vụ các nhà đầu tư trên tinh thần "Chính quyền kiến tạo và phục vụ"

          Tỉnh Nghệ An cam kết trong năm 2019, sẽ phục vụ các nhà đầu tư trên tinh thần "chính quyền kiến tạo và phục vụ". Chủ động xây dựng các công cụ để thực hiện mục tiêu, đó là đất đai dễ tiếp cận, cải cách hành chính, áp dụng công nghệ thông tin trong điều hành. Chủ động hỗ trợ nhà đầu tư và doanh nghiệp, xem việc hỗ trợ nhà đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp là nghĩa vụ của chính quyền. Về tổng thể, tỉnh Nghệ An mạnh dạn thay đổi tư duy, áp dụng cách làm mới mang tính đột phá trong xúc tiến đầu tư. Chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của các nhà đầu tư lớn, có tiềm lực trong và ngoài nước đầu tư vào tỉnh Nghệ An, cụ thể:

          Triển khai xây dựng và hoàn thiện đồng bộ các kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, gắn kết thuận lợi các vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh. Tập trung xây dựng và hoàn thiện các dự án hạ tầng khu công nghiệp hiện đại như Dự án Khu công nghiệp đô thị và dịch vụ VSIP (Singapore); Dự án Khu công nghiệp WHA Nghệ An (Thái Lan); Dự án Khu công nghiệp Hoàng Mai 1, 2.

          Tỉnh sẽ cung cấp đầy đủ, kịp thời các cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư của Trung ương và địa phương đối với từng lĩnh vực mà tỉnh tập trung thu hút đầu tư.

Đồng thời, tăng cường công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin để rút ngắn và đơn giản hóa thời gian giải quyết các thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, nhà đầu tư. Tập trung công tác đào tạo nguồn nhân lực và có chính sách hỗ trợ đào tạo nhân lực có tay nghề để cung cấp cho các dự án triển khai trên địa bàn của tỉnh.

          Bên cạnh đó, Nghệ An sẽ làm tốt công tác quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; quy hoạch ngành, gắn với phát triển các vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh với tầm nhìn chiến lược, dài hạn. Rà soát, xây dựng quỹ đất sạch để sẵn sàng giao đất cho nhà đầu tư khi có nhu cầu.

          Tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi để phát triển doanh nghiệp, làm tốt công tác xúc tiến đầu tư tại chỗ để các nhà đầu tư yên tâm sản xuất, kinh doanh tại Nghệ An.

          Về cụ thể, trong năm 2019, tỉnh Nghệ An sẽ thực hiện thí điểm một số cải cách và biện pháp theo tinh thần "chính quyền kiến tạo và phục vụ", thực hiện "Năm cải cách hành chính", bao gồm:

          Thí điểm áp dụng thủ tục đầu tư đơn giản để rút ngắn 50% thời gian thực hiện thủ tục. Thủ tục đầu tư đơn giản là thủ tục đầu tư gộp, trong đó toàn bộ các thủ tục đầu tư dự án từ bước đầu tiên cho đến bước cuối cùng được thực hiện trong một lần nộp hồ sơ duy nhất.

          Thí điểm áp dụng công nghệ thông tin để kiểm soát toàn bộ thông số, chỉ số của các dự án đầu tư trong tỉnh. Giúp các sở, ngành trong tỉnh hỗ trợ nhà đầu tư tối đa, tránh thông tin sai lệch, chồng chéo gây chậm trễ trong thủ tục và phiền nhiễu nhà đầu tư.

          Nỗ lực xây dựng sự bình đẳng với tất cả nhà đầu tư, nhất là trong tiếp cận đất đai. Thể hiện tinh thần đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước thống nhất quản lý, để đất đai luôn sẵn sàng trong công cuộc kiến thiết và phát triển của tỉnh; kiên quyết xử lý các dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí nguồn tài nguyên đất.

          Nghệ An quyết tâm phát triển mạnh mẽ về mọi mặt để trở thành một tỉnh công nghiệp, là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Nghệ An sẽ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, xem sự thành công của doanh nghiệp là thước đo về sự hoàn thành nhiệm vụ của chính quyền. Đồng thời cam kết dành nguồn lực tương xứng để hoàn thành tốt nhiệm vụ đó.

2. Ông Tesu Funayama - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Mitsubishi Corporation Việt Nam:

"7 từ khóa" có thể tham khảo trong quá trình phát triển các tỉnh, thành phố tại Việt Nam

          Công ty Mitsubishi Corporation là doanh nghiệp hoạt động trên 2 lĩnh vực thương mại và đầu tư. Tại Việt Nam, Mitsubishi Corporation đã có lịch sử hoạt động hơn 100 năm. Với tư cách là một doanh nghiệp kinh doanh toàn cầu, Mitsubishi Corporation mong muốn được đóng góp để Việt Nam hội nhập sâu rộng với các nền kinh tế trên thế giới.

          Trong những năm trở lại đây, không chỉ các thành phố lớn, mà tất cả các địa phương tại Việt Nam đều có tiềm năng riêng để phát triển một cách mạnh mẽ. Tuy vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể tận dụng tối đa những thế mạnh cũng như những tiềm năng vốn có này để đóng góp vào sự phát triển kinh tế của địa phương. Về vấn đề này, tôi xin phép được chia sẻ ý kiến của bản thân về "7 từ khóa" có thể tham khảo trong quá trình phát triển các tỉnh, thành phố tại Việt Nam. Đó là: Du lịch, Quy hoạch tổng thể, Công nghiệp chế biến nông sản, Công nghiệp chế biến thủy sản, Năng lương tái tạo, IT và công nghệ sinh học, Công nghiệp.

Đầu tiên là "Du lịch". Đây là phương thức được nhiều tỉnh, thành phố áp dụng nhằm thu hút nguồn ngoại tệ, đóng góp vào sự tăng trưởng GRDP của địa phương. Một số địa phương đã xây dựng được các điểm du lịch có vị thế nhất định mà các tỉnh, thành phố khác khó có thể cạnh tranh được. Bởi vậy, mỗi tỉnh, thành phố thường tận dụng các ưu thế hấp dẫn khác của mình để thu hút khách du lịch.

          Thứ hai là "Quy hoạch tổng thể". Nếu tỉnh, thành phố có một quy hoạch tổng thể tốt thì sẽ có lợi thế rất lớn trong việc thu hút đầu tư nước ngoài. Để đạt được điều này, các tỉnh, thành phố cần làm việc với các công ty tư vấn bên ngoài để xây dựng quy hoạch tổng thể và tiến hành phát triển theo chiến lược đề ra.

          Thứ ba là "Công nghiệp chế biến nông sản". Các tỉnh phát triển về kinh tế cần tập trung xuất khẩu các sản phẩm đã gia công thay vì sản phẩm thô để nâng cao giá trị gia tăng, cũng như tận dụng ưu thế về vị trí địa lý của Việt Nam là cửa ngõ giao thương của các nền kinh tế trong khu vực. Mặt khác, việc phát triển cơ sở hạ tầng, trong đó tập trung vào hệ thống cảng biển cũng là một điểm quan trọng ảnh hưởng lớn đến việc mở rộng xuất khẩu.

          Thứ tư là "Công nghiệp chế biến thủy sản". Việt Nam cần mở rộng xuất khẩu hàng thủy sản chế biến. Đặc biệt đối với các tỉnh, thành phố có kinh tế phát triển và các tỉnh gần các thành phố lớn, việc tập trung cải thiện chuỗi cung ứng lạnh cũng rất quan trọng.

          Thứ năm là "Năng lượng tái tạo". Trong những năm gần đây, năng lượng tái tạo đã nhận được rất nhiều sự quan tâm. Rất nhiều tỉnh có trình độ phát triển kinh tế chưa cao đã lựa chọn phát triển các dự án nhà máy phát điện, thu hút đầu tư các dự án phát điện năng lượng gió tại vùng ven biển hay năng lượng mặt trời.

          Thứ sáu là "IT và Công nghệ sinh học". Các tỉnh có GRDP bình quân đầu người cao và  nguồn thu nhập ngoại hối có đủ nguồn lực để tiến hành phát triển các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao.

          Cuối cùng là "Công nghiệp". Dựa trên các đặc điểm về địa lý, môi trường, xã hội mà mỗi địa phương cần lựa chọn phát triển các ngành công nghiệp đặc thù. Đối với các tỉnh, thành phố gần biên giới thì cần thiết phải phát triển chuỗi cung ứng gồm nhập nguyên liệu thô - gia công- xuất khẩu thành phẩm. Mặt khác, việc tập trung vào các ngành công nghiệp nhẹ như công nghiệp sợi, da giày hay thu hút các ngành công nghiệp nặng như điện, điện tử chỉ nên được giới hạn ở các khu công nghiệp lớn gần khu vực đô thị, nơi có mức cầu cao. Việc khuyến khích công nghiệp hóa dàn trải quá mức sẽ không đem lại nhiều hiệu quả trong tương lai.

3. Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI):

Thanh Hóa và Hà Tĩnh đã khởi đầu các đại công trường với các khu công nghiệp lớn, Nghệ An nên đóng vai trò là trung tâm thương mại, phát triển y tế, giáo dục, công nghiệp hỗ trợ, du lịch

          Khác với hai tỉnh Thanh Hóa và Hà Tĩnh thu hút các dự án nước ngoài với vốn đầu tư lớn như: Tổ hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn, Khu công nghiệp Formusa,… thì Nghệ An có phần chậm hơn với các dự án chủ yếu là của các doanh nghiệp tư nhân trong nước, trong đó có nhiều dự án phát triển nông nghiệp nông thôn năng động với quy mô vừa và nhỏ, ít ảnh hưởng đến môi trường. Đây cũng là một ưu điểm trong thu hút đầu tư phát triển của Nghệ An.

          Trong năm 2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu Nghệ An - Thanh Hóa - Hà Tĩnh phấn đấu trở thành cực tăng trưởng của vùng Bắc Trung bộ, từ đó chúng ta có thể kỳ vọng một cực tăng trưởng mới mang tên Nghệ - Thanh - Hà với không gian địa linh nhân kiệt xứ Nghệ và xứ Thanh. Thanh Hóa và Hà Tĩnh đã khởi đầu các đại công trường với các khu công nghiệp lớn, Nghệ An nên đóng vai trò là trung tâm thương mại, phát triển y tế, giáo dục, công nghiệp hỗ trợ, du lịch. Trong tương lai Nghệ An sẽ trở thành thủ phủ của tổ hợp nông - công - nghiệp hiện đại với nền văn hóa và hệ sinh thái gắn kết giữa các hộ nông dân với các tập đoàn hàng đầu như TH, Vinamilk, Vingroup, FLC,..

          Tuy nhiên cũng cần định hướng để các doanh nghiệp có vốn đầu FDI lớn hơn đầu tư vào tỉnh và gắn kết chặt chẽ hơn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tham gia vào trong sự phát triển của xu thế toàn cầu. Để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân và doanh nghiệp dân tộc, một mặt cần "lót ổ cho đại bàng đến ở", mặt khác cần có biện pháp phát triển cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp hộ gia đình đó là nơi chủ yếu tạo công ăn việc làm và là xương sống cho nền kinh tế của tỉnh nhà.

          Nghệ An có diện tích lớn nhất cả nước, người Nghệ An hiếu học cần cù, yêu thơ ca, giỏi văn học,... là những tố chất cần thiết để sáng tạo, xây dựng,… tin rằng "khát vọng sông Lam" sẽ được thiết thực hóa bằng sức trẻ của ngày hôm nay.

Ông Duy Ly - Giám đốc điều hành 4Ways, Austrailia:

Nghệ An là tỉnh giàu tiềm năng để đầu tư và phát triển

          Trong hai tháng qua, Đoàn lãnh đạo Công ty đã đến Nghệ An khảo sát, tìm hiểu và đã được chính quyền Nghệ An nhiệt tình hỗ trợ, cung cấp tài liệu.

          Nghệ An là tỉnh rất giàu tiềm năng để đầu tư và phát triển. Qua thời gian khảo sát và làm việc, chúng tôi đã tìm kiếm được đối tác để phối hợp, kết nối đó là Công ty Cổ phần Nafoods Group. Tại Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư Xuân Kỷ Hợi 2019, hai công ty đã ký kết thỏa thuận hợp tác đầu tư. Sau lễ ký kết, bước đầu Công ty sẽ xem những thỏa thuận mà Công ty cổ phần Nafoods Group đã ký với tỉnh, qua đó để có những hạng mục đầu tư hợp lý. Trước mắt Công ty sẽ đầu tư những trang trại công nghệ cao, với những kỹ thuật sản xuất tiên tiến;…

          Bên cạnh đó, Công ty sẽ làm việc với Trường Đại học Vinh để tuyển chọn một số học sinh sang Úc vừa học và vừa thực tập tại Công ty. Sau chương trình 2 năm các học sinh này có thể quay về làm việc cho công ty mình và Công ty cổ phần Nafoods Group.

4. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: 

Các doanh nghiệp có sứ mệnh vô cùng lớn lao đó là thúc đẩy cỗ xe kinh tế Nghệ An tăng tốc nhanh hơn

          Năm 2018, Nghệ An được xem một bức tranh kinh tế Việt Nam thu nhỏ bởi nhiều gam màu sáng và đầy lạc quan. Tốc độ kinh tế đạt 8,77%, cao hơn mức bình quân cả nước (7,08%); đặc biệt đã tăng đều cả 3 khu vực, trong đó lĩnh vực công nghiệp có tốc độ tăng giá trị sản xuất gần 21% và tốc độ giá trị tăng thêm đạt 18,78%, dịch vụ đạt 45%. Toàn tỉnh Nghệ An có trên 218 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 4 xã 30a mặc dù là xã đặc biệt khó khăn nhưng vẫn đạt tiêu chí nông thôn mới. Vốn đầu tư toàn xã hội tăng 12,9%, tỷ lệ hộ nghèo đến cuối 2018 giảm còn khoảng trên 5,5%; lĩnh vực văn hóa xã hội có bước phát triển toàn diện. Những điều đó chứng tỏ Nghệ An đang vươn lên mạnh mẽ, là một điển hình về ý Đảng lòng dân, về tinh thần và quyết tâm kiến tạo phát triển ở cấp địa phương.

Nhân dịp xuân mới chúng ta cùng nhau đặt một câu hỏi đối với tỉnh Nghệ An: Khát vọng đến năm 2045 của tỉnh Nghệ An là gì? Liệu Nghệ An có thể về đích sớm hơn cả nước không?

          Nghệ An là tỉnh có dân số nằm trong tốp 5 cả nước với 3 triệu người, vì vậy khát vọng của Nghệ An đến 2045 sẽ khó đạt được nếu thu nhập của người dân xứ Nghệ vẫn thấp hơn mặt bằng cả nước. Thu nhập bình quân đầu người của Nghệ An hiện nay chỉ mới đạt 1.620 đô la, tương đương mức 63% của cả nước, tuy nhiên tôi đánh giá cao quyết tâm của lãnh đạo Nghệ An khi đặt mục tiêu tăng trưởng 2019 đạt từ 9% - 9,5%. Để đạt được mục tiêu đó, ngoài chính quyền thì các nhà đầu tư có sứ mệnh vô cùng lớn lao đó là thúc đẩy cỗ xe kinh tế Nghệ An tăng tốc nhanh hơn, mạnh mẽ hơn, bứt phá hơn, tận dụng thời cơ để đi tắt đón đầu, vượt lên và về đích sớm. Nghệ An có thành công thì cả nước mới cất cánh bởi đây là vùng "địa linh nhân kiệt", là quê hương của Bác Hồ, là niềm cảm hứng của cả nước trong quyết tâm xây dựng một nước Việt Nam độc lập, tự cường, thịnh vượng, sánh vai với các cường quốc năm châu như mong mỏi của Bác Hồ kính yêu. Nghệ An cũng như cả nước đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải cách hành chính, cải thiện năng lực quản lý nhà nước ở địa phương, tạo điều kiện tốt nhất cho nhà đầu tư. Đối với nhà đầu tư khi gặp khó khăn thì hãy đừng nản lòng và nhớ lại vùng đất Nghĩa Đàn năm xưa khó khăn thế nào mà bây giờ thay da đổi thịt. Thành quả đó xin dành tặng cho tất cả các nhà đầu tư. Đến với Nghệ An, giá trị của đầu tư của các doanh nghiệp không chỉ đo bằng tiền, bằng lợi nhuận mà đó còn là việc làm, thu nhập, niềm tin, sự chào đón, nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt của người dân nơi đây. Nghệ An đang hướng vào các dự án công nghệ, dự án đô thị lớn để phát triển cùng các dự án nhỏ.

          Ông bà ta từng nói: "Thế xứ Thanh, thần xứ Nghệ", "thế xứ Thanh" mang hàm ý là nơi phát tích nhiều đế vương, "thần xứ Nghệ" có nghĩa đây là vùng "địa linh nhân kiệt", đã sản sinh ra nhiều nhà tư tưởng, nhà cách mạng, những văn thần võ tướng có tài kinh bang tế thế. Xứ Nghệ ngày nay bao gồm cả Nghệ An và Hà Tĩnh với văn hóa Lam Hồng tiêu biểu, là nơi sinh ra nhiều người tài hoa, bậc hào kiệt trong giới kinh doanh, nhiều người trong số họ đang tiên phong dẫn đầu xu hướng về nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ 4.0, phát triển công nghệ cao, phát triển dịch vụ chất lượng cao;... Do đó, Nghệ - Thanh - Hà phải là một cực tăng của Việt Nam, nhân dân, đất nước đang mong đợi điều này và chúng ta phải quyết tâm làm được điều này. Tôi cũng mong Nghệ An cũng là nơi "đất lành chim đậu" thu hút được các tập đoàn doanh nghiệp lớn về đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh, kể cả FDI, kể cả doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, kể cả doanh nghiệp lớn nhà nước;...

          Nhớ về câu hát trước lúc Người đi xa: "Bác muốn nghe câu hò xứ Nghệ, bởi làng Sen day dứt trong tim". Hiểu được day dứt của Bác chúng ta phải làm sao để làng Sen và toàn tỉnh Nghệ An không được nghèo khó hơn nữa, kinh tế người dân khá giả, đất nước thịnh vượng. Làm được điều đó Đảng bộ và nhân dân Nghệ An phấn đấu quyết liệt hơn nữa để thực hiện tốt Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị. Muốn thực hiện điều đó, ngoài nỗ lực mạnh mẽ của tỉnh Nghệ An, đề nghị Chính phủ, các bộ ngành phải phân bố lực lượng sản xuất hợp lý cho khu vực Bắc Trung bộ, cụ thể là đưa những dự án tầm cỡ vào khu vực này để giúp Nghệ An có thể phát triển tốt và nhanh như mong mỏi của tất cả chúng ta. Nhân dịp Xuân mới tôi xin trích lời hai câu ca dao như lời chúc đầu xuân với Đảng bộ và nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp Nghệ An:

Sông Lam giang càng ngày càng rộng

Núi Hồng Lĩnh mỗi bậc mỗi cao.

5. Đồng chí Nguyễn Đắc Vinh - Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An: 

Sau Hội nghị, Nghệ An sẽ triển khai chương trình hành động, phân công trách nhiệm cụ thể

          Tỉnh Nghệ An cam kết sẽ triển khai ngay sau Hội nghị này một chương trình hành động cụ thể, phân công trách nhiệm rõ cho từng đồng chí lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành, địa phương để thực hiện một cách đầy đủ, nghiêm túc các thỏa thuận hợp tác đầu tư đã được ký kết.

          Đối với các dự án đã cấp chủ trương đầu tư, cấp giấy chứng nhận đầu tư được trao tại Hội nghị, chúng tôi cam kết sẽ bàn giao mặt bằng sạch cho các dự án trong thời gian sớm nhất để các chủ đầu tư triển khai thi công; đồng hành với quyết tâm và nỗ lực cao nhất, kịp thời tháo gỡ các khó khăn vướng mắc cho các doanh nghiệp trong quá trình triển khai thực hiện dự án. Phấn đấu hoàn thành và đưa vào sử dụng các công trình, dự án đảm bảo tiến độ đã đề ra.

          … Tỉnh Nghệ An còn rất nhiều tiềm năng, dư địa để hợp tác đầu tư, phát triển, đặc biệt là sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 26 - NQ/TW về phương hướng nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020. Nghị quyết đã mở ra những định hướng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà. Do vậy, qua Hội nghị này, tôi mong muốn các nhà đầu tư, các doanh nghiệp tiếp tục quan tâm nghiên cứu, giới thiệu với các bạn bè, đối tác để thực hiện đầu tư những dự án có hiệu quả tại Nghệ An.

          Chúng tôi cam kết sẽ đồng hành, sẽ tiếp tục là đối tác tin cậy, lâu dài của các nhà đầu tư, và sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để các nhà đầu tư đến đầu tư, kinh doanh có hiệu quả cao tại Nghệ An.

          … Năm 2019, tròn 50 năm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh,  "Năm cải cách hành chính", Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ An nguyện đoàn kết một lòng, tiếp tục phát huy truyền thống quê hương cách mạng; khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của tỉnh; đẩy mạnh thu hút đầu tư; tăng cường hợp tác, liên kết phát triển với các tỉnh, thành phố, các doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm đưa tỉnh Nghệ An phát triển nhanh hơn, mạnh mẽ hơn và bền vững hơn, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, nhiệm kỳ 2015 - 2020.

HỒ THỦY - HỒNG BẮC (Thực hiện)

 

PGS.TS Nguyễn Đăng Bằng

Có một thực tế đã được khẳng định đó là trong vùng Bắc Trung bộ (từ Thừa Thiên Huế đến Thanh Hóa) thì Nghệ An là tỉnh có đủ điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội để phát triển toàn diện hơn các tỉnh khác. Nắm được lợi thế đó, 11 năm qua Nghệ An đã nỗ lực để mời gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước về Nghệ An. Mỗi năm cứ đến đầu xuân Nghệ An lại tổ chức gặp mặt các nhà đầu tư. Gặp mặt không phải chỉ để tri ân bè bạn xa gần mà còn mong muốn các "mạnh thường quân" trong nước và thế giới về Nghệ An biến ước mơ đầu tư thành hiện thực, biến ý tưởng thành hành động. Từ năm 2008 đến nay, "đến hẹn lại lên" các nhà đầu tư lại gặp gỡ tại Nghệ An để tìm kiếm cơ hội làm giàu. Nghệ An đã thực sự trở thành chấm son trên bản đồ đầu tư của cả nước. Tuy nhiên bên cạnh thành công, giấc mơ đầu tư của Nghệ An vẫn còn nhiều khó khăn, cản trở. Đất đã lành nhưng chim chưa đến đậu. Hoặc đàn chim bay đến rồi lại bay đi, để lại nhiều cảm xúc cho người dân Nghệ An. Với bài viết này tác giả muốn đưa đến một cách nhìn mới trong đánh giá thành tựu và thách thức đầu tư ở Nghệ An sau 11 năm nỗ lực không biết mệt mỏi (2008 đến 2019) của Đảng bộ và nhân dân Nghệ An.

1. Những con số ấn tượng và những lời hứa chắc nịch

 Cách đây 11 năm các dự án đầu tư nước ngoài vào Nghệ An chỉ đếm trên đầu ngón tay. Tại thời điểm đó các chỉ số về môi trường đầu tư của Nghệ An hết sức khiêm tốn. Sau nhiều năm đầu tư phát triển chậm vì lúng túng về phương pháp xúc tiến đầu tư, sau khi học tập kinh nghiệm một số tỉnh, Nghệ An đã dành ra một quỹ đất cực lớn để thành lập các khu công nghiệp (KCN). Khu công nghiệp Hoàng Mai ra đời, với mục đích xây dựng vùng đất Nam Thanh - Bắc Nghệ phát triển vượt bậc, trở thành động lực thúc đẩy. Từ một Nhà máy xi măng Hoàng Mai, Nghệ An đã xây dựng KCN Hoàng Mai. Không cách xa là mấy, ở Thanh Hóa đã xây dựng KCN Nghi Sơn. Điều mà dư luận quan tâm liệu KCN Hoàng Mai có cạnh tranh được với KCN Nghi Sơn hay không?

Với những kết quả tích cực từ những Hội nghị xúc tiến đầu tư, năm 2018, nhiều dự án đã cho "hoa thơm, trái ngọt". Thành công tiếp nối thành công khi có nhiều tập đoàn đã và đang triển khai dự án tại Nghệ An như VSIP, Hemaraj, TH True Milk, Hoa Sen, Vincom, Vingroup, FLC, T&T, BRG, Masan, Mavin, Vissai, Sabeco, Hoàng Thịnh Đạt, Mường Thanh...

Nhiều hình thức đầu tư đang được Nghệ An lựa chọn và nhà đầu tư đề xuất như BT, BOT, PPP, vốn vay ODA,... tạo ra sự phong phú về nguồn lực được huy động, bước đầu giảm gánh nặng về đầu tư ngân sách. Các dự án thu hút đều có sự chọn lọc, công nghệ cao, công nghệ sạch; hạn chế thấp nhất tác động xấu tới môi trường sinh thái...

Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư năm 2018 đã kêu gọi được 26 dự án trọng điểm, tổng mức vốn đầu tư kêu gọi 26.294 tỷ đồng gồm các lĩnh vực đầu tư cơ sở hạ tầng, công nghiệp xây dựng, nông nghiệp, thương mại dịch vụ. Tại Hội nghị này, SHB đã ký kết hợp tác cấp gói tín dụng với hạn mức 100 tỷ đồng để Công ty CP Phát triển đô thị Vinh bổ sung vốn xây dựng Chung cư Greenview 3 thuộc dự án Khu nhà ở tổng hợp và sân vận động tại khối 3 và khối 9, phường Lê Lợi, TP. Vinh, Nghệ An. Đồng thời, SHB đã tiếp xúc làm việc, có kế hoạch hành động, gắn kết cùng các doanh nghiệp ngay sau khi kết thúc Hội nghị.

Hội nghị gặp gỡ các nhà đầu tư tại Cửa Lò năm 2019, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Thái Thanh Quý chia sẻ: "Trong những năm qua, Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã không ngừng nỗ lực, phấn đấu để đưa quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày càng phát triển. Một trong những nỗ lực đó là tổ chức tốt "Hội nghị gặp mặt các nhà đầu tư thường niên để tìm kiếm cơ hội, tạo sợi dây liên kết với các nhà đầu tư trong và ngoài nước đến với Nghệ An". Nhờ vậy, chỉ tính từ năm 2014 đến nay, tỉnh đã thu hút được 150 dự án có quy mô trên 100 tỷ đồng với tổng số vốn đăng ký là 89.141 tỷ đồng, trong đó 129 dự án đã và đang được triển khai đúng tiến độ, đạt tỷ lệ 87%.

Trước hết phải kể đến những gương mặt đầu tư quen thuộc. Sau 11 lần tổ chức hội nghị thu hút đầu tư, Tập đoàn TH đã đầu tư 21 dự án với tổng vốn 65.697 tỷ đồng. Một số dự án hiện tập đoàn này đang triển khai: Dự án xi măng Tân Thắng, vốn đầu tư 4.999 tỷ đồng, công suất 1,96 triệu tấn xi măng/năm; Nhà máy xử lý phân bò, vốn đầu tư 756 tỷ đồng; Vùng nguyên liệu cho nhà máy chế biến gỗ, vốn đầu tư 1.211 tỷ đồng; Nhà máy nước tinh khiết và nước hoa quả Núi Tiên, vốn đầu tư 1.176 tỷ đồng... Ông Lê Ngọc Hoa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết, trong nhiều tập đoàn có dấu ấn về đầu tư ở Nghệ An, TH là tập đoàn có quyết tâm cao và nhiều dự án hiệu quả, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội Nghệ An phát triển. Các dự án của TH đã có tác động thúc đẩy nền nông nghiệp công nghệ cao của Nghệ An. Có thể nói TH đang là nhà đầu tư phù hợp nhất đối với Nghệ An hiện nay. Vì quá trình phát triển của Tập đoàn TH gắn liền với nền nông nghiệp Nghệ An. Nếu nói hình ảnh thì TH đã "đánh thức cô gái nông thôn đang ngủ quên" thức dậy làm giàu trên vùng đất thảo nguyên xanh Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp. Từ Nghệ An, TH đã vươn sang đầu tư tại Cộng hòa liên bang Nga. Hy vọng TH sẽ thành công ở nơi "đất khách xứ người".

Nhà máy tôn Hoa Sen (Tập đoàn Hoa Sen) trong Khu công nghiệp Đông Hồi, thị xã Hoàng Mai (Nghệ An), là một minh chứng về sự hiệu quả trong chính sách thu hút đầu tư của Tỉnh. Sản phẩm của tập đoàn đã được chào đón trên thị trường nội địa và cả thị trường quốc tế. Tôn Hoa Sen là doanh nghiệp sản xuất phụ trợ. Nếu thiếu tôn thì ngành công nghiệp Nghệ An sẽ gặp khó. Sáng 10/1/2019, tại Cảng Quốc tế Nghi Sơn (Tĩnh Gia), Tập đoàn Hoa Sen đã tổ chức xuất khẩu lô hàng 17.000 tấn tôn đến Hoa Kỳ và ký kết hợp tác chiến lược giữa Tập đoàn Tôn Hoa Sen với Tập đoàn SK Shipping (Hàn Quốc). Lô hàng tôn xuất khẩu được sản xuất trị giá hơn 14 triệu USD. Trước đó, tháng 5-2017, Tập đoàn Hoa Sen đã xuất khẩu lô hàng 12.000 tấn tôn thành phẩm đến Hoa Kỳ thông qua Cảng PTSC Nghi Sơn (Tĩnh Gia), đánh dấu bước đột phá trong hoạt động xuất khẩu của Tập đoàn nói riêng và cả ngành tôn, thép Việt Nam nói chung. Dự kiến, trong năm 2019, Tập đoàn Hoa Sen sẽ xuất khẩu khoảng 740.000 tấn tôn ra thị trường quốc tế.

Dự án KCN, đô thị và dịch vụ VSIP Nghệ An (Dự án VSIP Nghệ An) đã được khởi công vào tháng 9/2015 với sự hiện diện của nhiều nhà máy hiện đại trong tương lai sẽ nâng tầm vóc thành phố Vinh lên một tầm cao mới. Cách đây 3 năm, toàn bộ diện tích KCN đô thị và dịch vụ VSIP Nghệ An là những cánh đồng lúa kém hiệu quả bởi không chủ động được nước. Một dự án được kỳ vọng thay đổi diện mạo, tạo đột phá cho công nghiệp Nghệ An cũng như mang đến một phong cách phục vụ các nhà đầu tư nước ngoài chuyên nghiệp đã đến với tốc độ khẩn trương, tinh thần trách nhiệm cao nhất của chủ đầu tư. Khó có thể nói hết những gian khó trong công tác giải phóng mặt bằng với diện tích lớn 750 ha, trong đó có nhiều diện tích đất dân cư, nhà xưởng, nghĩa trang. VSIP Nghệ An đã trực tiếp dẫn đại diện nhân dân vùng giải tỏa vào tận Bình Dương để tận mắt chứng kiến những KCN tầm vóc của VSIP ở đây cũng như những giá trị VSIP tạo dựng nên có lợi cho cộng đồng về kinh tế, xã hội, môi trường… Một không khí thi công khẩn trương, quyết liệt, tinh thần làm việc hết mình trong suốt 3 năm qua và nay những tin vui đầu tiên đã đến với KCN, đô thị và dịch vụ VSIP Nghệ An. Tỉnh đã cấp giấy chứng nhận đầu tư vào VSIP cho 4 dự án. Năm 2019 còn hứa hẹn có thêm nhiều tập đoàn kinh tế lớn đến thuê cơ sở hạ tầng VSIP.

Tóm lại, trên bản đồ đầu tư Nghệ An đã đầy đủ sắc màu, khoảng tối và sáng đan xen nhau. Khoảng đất trống của KCN đang được lấp đầy. Tại các hội nghị xúc tiến đầu tư hàng năm, các nhà đầu tư và tỉnh Nghệ An rất kỳ vọng trong tương lai gần Nghệ An sẽ là đất lành để đón những "con Đại Bàng" chứ không phải những "con chim Cút" về làm tổ, đẻ trứng.

2. Đâu là bài học rút ra từ thực tiễn

Trải qua 11 hội nghị xúc tiến đầu tư và thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư, Nghệ An đã thấm thía những bài học kinh nghiệm sau:

Một là, sự đúng đắn của một chính sách đầu tư không chỉ nằm ở những lời hứa hẹn, mà phải được minh chứng trong thực tiễn. Chỉ khi mang lại hiệu quả thực tế bằng sự tăng trưởng và việc làm, mới được coi là chính sách đúng. Một chính sách hay chủ trương đúng phải mang tính dài hạn, đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích biên và chi phí biên. Nếu lợi ích biên nhỏ hơn chi phí biên điều đó cần phải xem lại. Nếu chỉ thỏa mãn lợi ích ngắn hạn mà không có tầm nhìn dài hạn thì sẽ mang tội với thế hệ mai sau.

Hai là, trước đây trong chính sách xúc tiến đầu tư phần nào chưa thể hiện được sự vận dụng linh hoạt giữa nguyên lý của sự phát triển vùng, quốc gia và yêu cầu của thực tiễn kinh tế - xã hội Nghệ An. Nghệ An cần sự gợi ý, đóng góp ý kiến các chuyên gia kinh tế và nhà đầu tư, nhưng cần thấu hiểu đặc điểm của tỉnh, để không rập khuôn, máy móc chỉ biết học tập, làm theo mà thiếu đi sự đột phá sáng tạo.

Ba là, mạnh dạn đột phá nhưng không nóng vội chủ quan để tránh được những sai lầm không đáng có. Ví dụ chúng ta đã cấp giấy phép đầu tư cho một số tập đoàn, doanh nghiệp nhưng thực lực tài chính và công nghệ của họ rất khiêm tốn. Hứa hảo rất hào phóng, nhiệt tình mà không đưa ra được các dự án có tính khả thi. Một số dự án treo, đã giải phóng mặt bằng nhưng không thể thi công theo dự kiến. Tỉnh mất công, dân mất đất, tâm lý nặng nề. Ví dụ đường 72 m Vinh - Cửa Lò chậm tiến độ đến gần 4 năm. Dự án Nhà máy nhiệt điện Quỳnh Lập 1 "treo" hết năm này sang năm khác kéo theo muôn vàn hệ lụy. Dự án 2.2 tỷ USD, sau 3 năm đợi chờ viễn cảnh tốt đẹp chẳng thấy đâu chỉ thấy gần 200 hộ dân thuộc 2 xóm Tân Minh và Đồng Minh của xã Quỳnh Lập đang vướng vào tình cảnh "sống mòn" vì chẳng may vướng vào vùng quy hoạch...

Bốn là, trong quản lý đầu tư còn nhiều bất cập. AMột số dự án phá bỏ quy hoạch ban đầu. Nhà đầu tư "treo đầu dê, bán thịt chó". Ví dụ tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Từ đất khu đô thị, khu chung cư, khu vui chơi giải trí sang chia lô bán nền thu lời bất chính. Một số dự án chuyển từ đấu thầu sang chỉ định thầu đã làm thiệt hại của nhà nước hàng trăm tỷ đồng. Thu hút đầu tư nhưng phải tính đến hiệu quả của nhà nước, đến người dân chứ không nên đầu tư bằng mọi giá.

Năm là, xúc tiến đầu tư nhưng phải chọn được các nhà đầu tư lớn, công nghệ hiện đại, kinh nghiệm quốc tế cao. Thực tế trong 11 năm qua các nhà đầu tư vào Nghệ An vừa nhỏ, vừa yếu. Các nhà đầu tư lớn không vào Nghệ An. Ví dụ Tập đoàn thép Kober của Nhật 5 năm trước đã vào Nghệ An nhưng không rõ lý do đã rút lui. Phải chăng các nhà đầu tư lớn không muốn vào Nghệ An, hay vì Nghệ An chưa có môi trường đầu tư thích hợp đối với họ. Nếu chúng ta chấp nhận thực tại "mèo nhỏ bắt chuột nhắt" thì đến bao giờ kinh tế Nghệ An mới đủ sức cạnh tranh thị trường? Trong không gian kinh tế mở nếu môi trường đầu tư của bạn chưa tốt bằng nơi khác thì bạn phải chịu thua thiệt. Vì vậy trong thu hút đầu tư phải biết lựa chọn, sàng lọc, chậm mà chắc.

3. Giải pháp nào cho xúc tiến đầu tư mười năm tiếp theo

Hội nghị "Gặp mặt các nhà đầu tư Xuân Kỷ Hợi 2019" khép lại những thành tựu đầu tư 11 năm xúc tiến đầu tư và mở ra triển vọng mới cho đầu tư tại Nghệ An. Nhân dịp này tỉnh đã cấp chứng nhận đầu tư mới cho 6 dự án; cam kết thỏa thuận đầu tư 14 dự án ngoài KCN đồng thời cấp chứng nhận 4 dự án đầu tư vào KCN - VSIP. So với năm 2018 thì số dự án cam kết không nhiều hơn nhưng quy mô dự án lớn hơn. Đặc biệt có một số dự án đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao. Năm 2019 với nhiều đổi mới mà thách thức khi Nghệ An đã có nhiều sự thay đổi về điều chỉnh quy hoạch các khu kinh tế, KCN nên hứa hẹn sẽ là một năm "mùi mẫn" trong việc đón đợi làn sóng thu hút đầu tư dòng vốn mới. Tuy nhiên, hoạt động xúc tiến đầu tư chủ yếu đang tập trung vào các giai đoạn trước cấp phép đầu tư, các hoạt động hỗ trợ nhà đầu tư khi dự án triển khai và đi vào hoạt động còn hạn chế. Công tác giám sát, đôn đốc và hỗ trợ triển khai dự án sau cấp phép chưa thực sự hiệu quả. Hiệu quả thu hút đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Số lượng dự án và quy mô vốn đăng ký của các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) còn thấp. Các dự án đầu tư vào khu kinh tế và KCN, các dự án sử dụng công nghệ hiện đại, công nghệ cao và các dự án hạ tầng công nghiệp - đô thị, giáo dục đào tạo, y tế và nông nghiệp chưa nhiều...

Người đứng đầu chính quyền tỉnh Nghệ An, ông Thái Thanh Quý đề nghị cần nâng cao chất lượng hoạt động xúc tiến đầu tư; thường xuyên rà soát để thu hồi các dự án chậm tiến độ; chủ động tiếp cận nhà tài trợ, nhằm tranh thủ vận động các dự án có quy mô lớn theo định hướng ưu tiên của tỉnh đã được xác định trong danh mục ưu tiên vận động ODA, phù hợp với tiêu chí của nhà tài trợ..., đó là mục tiêu mới trong năm 2019.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Nghệ An "để phát triển kinh tế, tỉnh cần năng động hơn nữa trong việc liên kết với các địa phương khác trong vùng, đặc biệt là những trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, TP. HCM".

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc nhở không vì phát triển kinh tế mà làm ảnh hưởng xấu đến môi trường... Nghệ An với dân số    hơn 3 triệu người, diện tích lớn, nhưng mới chỉ có 11.000 doanh nghiệp; tính bình quân 280 người trên một doanh nghiệp, trong khi tỉnh Bình Dương và Lâm Đồng chỉ 170 người/doanh nghiệp. 

Nghệ An cần tiếp tục khuyến khích, tạo mọi điều kiện phát triển kinh tế tư nhân, tham gia đầu tư vào các lĩnh vực hạ tầng, các khu công nghiệp, cảng hàng không, cảng biển... Trong đó, tỉnh sớm thực hiện đề án nâng cấp sân bay Vinh nhằm mở thêm nhiều đường bay quốc tế, đưa du khách thẳng tới địa phương. Quy mô thành phố Vinh phải lên một triệu dân. Ông Nguyễn Cảnh Bình (Phó Tổng giám đốc Trung nghiên cứu kinh tế châu Á Thái Bình Dương) cho rằng, Nghệ An muốn phát triển thì nên tổ chức nhiều hơn nữa các hoạt động liên quan trí thức; phát triển cán bộ và lãnh đạo trẻ tại địa phương bằng cách lập trung tâm đào tạo lãnh đạo trẻ.

Nghệ An tiếp tục cam kết triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp cụ thể: Áp dụng chính sách ưu đãi và hỗ trợ nhà đầu tư với mức cao nhất trong quyền lợi đang có; Hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ, phục vụ tốt nhất nhu cầu của doanh nghiệp;... Dựa trên nền tảng các giải pháp của tỉnh Nghệ An, chúng tôi cho rằng trong 10 năm tới cần nhấn mạnh 4 nhóm giải pháp cơ bản sau:

Một là, nhóm giải pháp về môi trường. Bài học của các nước phát triển là phải chăm lo môi trường trước khi đầu tư. Bởi vì bỏ vốn đầu tư mà không quan tâm môi trường thì lợi bất cập hại. Phải trả giá cho sự xâm hại môi trường, nhất là môi trường tự nhiên. Bài học của Formosa Hà Tĩnh là một điển hình về xâm hại môi trường. Chúng ta không đánh đổi môi trường để lấy kinh tế. Trong phát triển muốn nhanh và bền vững thì kinh tế và môi trường phải phát triển đồng hành. Việc đánh giá tác động môi trường của dự án vô cùng quan trọng. Nếu chưa tìm ra giải pháp bảo vệ môi trường hữu hiệu thì chưa cho đầu tư.

Hai là, cam kết giải phóng mặt bằng đúng tiến độ của nhà đầu tư. Giá đền bù trong giải phóng mặt bằng cho các dự án cần xây dựng hợp lý hơn. Nhiều dự án chậm tiến độ vì không làm tốt việc đền bù giải phóng mặt bằng. Cần thiết phải thành lập bộ phận chuyên nghiên cứu để đưa ra giá đền bù. Có những dự án nhà đầu tư đưa ra giá đền thù thấp nhưng khi có quỹ đất họ tự ý sửa quy hoạch và chia lô bán nền. Người dân mua lại với giá cao trên trời. Một số dự án giữa nhà đầu tư và người dân không thể thỏa thuận được phải sử dụng biện pháp cưỡng chế. Thực tế giá đất do nhà nước quy định khác nhiều so với giá thị trường. Nếu đền bù mà không có giá đất đai hợp lý thì không thể giải phóng mặt bằng được. Chính vì điều đó đã làm nản lòng nhà đầu tư.

Ba là, nhóm giải pháp tái định cư. Kinh nghiệm ở các nước trong khu vực, công tác tái định cư phải thực hiện sớm để khi giải phóng mặt bằng người dân đã về cơ sở mới. Các khu tái định cư phải hơn hoặc bằng nơi ở cũ. Hệ thống dịch vụ trong tái định cư phải liên hoàn đồng bộ. Hệ thống cung cấp nước sạch cho dân. Nhà trẻ, mẫu giáo, các trường tiểu học trung học phải xây dựng khang trang. Nếu dân đông phải thành lập chợ để trao đổi hàng hóa dịch vụ.

Bốn là, nhóm giải pháp về lựa chọn nhà đầu tư. Lãnh đạo tỉnh phải trực tiếp làm việc với các nhà đầu tư để tìm hiểu thông tin các nhà đầu tư. Trong 10 năm qua tỉnh chưa chú trọng việc lựa chọn nhà đầu tư. Trong tương lai cần quan tâm hơn. Quan điểm của chúng tôi là nhà đầu tư càng khó tính càng khả thi. Tiềm lực tài chính và KHCN của nhà đầu tư càng tốt thì hiệu quả càng cao. Mặc dù tỉnh có những chính sách đột phá nhưng phần lớn các nhà đầu tư nhỏ, kém kinh nghiệm. Một số nhà đầu tư lợi dụng sự sơ hở trong quản lý nhà nước để trốn, lậu thuế, hoặc chuyển giá.

Năm là, đổi mới lề lối làm việc, phân công lãnh đạo tỉnh trực và làm việc trực tiếp với nhà đầu tư; niêm yết công khai 100% thủ tục hành chính với các quy hoạch, kế hoạch; cải cách thủ tục và rút ngắn thời gian nộp thuế cho các doanh nghiệp, đảm bảo trên 98% doanh nghiệp được kê khai thuế điện tử. Hiện nay thủ tục hành chính đã được cải thiện. Tuy nhiện tình trạng đùn đẩy, chậm trễ về thủ tục đầu tư vẫn còn. Phải sớm thực hiện một nền hành chính không sử dụng giấy tờ. Qua hệ thống mạng, khai thông đầy đủ thông tin và kịp thời. Có cơ chế để thu hút nhân tài, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Nhân lực chất lượng cao phải có chuyên môn sâu, tiếng Anh giỏi, đạo đức tốt.

4. Kết luận

Người đứng đầu Chính phủ nói "Nghệ An không được chủ quan, không được thỏa mãn hoặc thỏa mãn non với những kết quả bước đầu vừa đạt được vì chúng ta vẫn còn nghèo, còn nhiều vấn đề đặt ra trong phát triển đất nước"; "Nghệ An phải xây dựng chính quyền năng động hơn nữa - chính quyền đối thoại; đồng thời yêu cầu các nhà đầu tư hãy giữ đúng cam kết, không để tồn tại những dự án chậm tiến độ, quy hoạch treo. Các nhà đầu tư phát triển kinh tế phải gắn với bảo vệ môi trường, có trách nhiệm với xã hội". Nhà nước, người dân, cộng đồng phải đồng hành cùng doanh nghiệp, theo tinh thần sai đâu sửa đó, vướng đâu điều chỉnh đó.

Tài liệu tham khảo

1. Việt Hương, Báo nhadautu.vn, Phỏng vấn ông Lê Ngọc Hoa, PCT tỉnh Nghệ An tại Hội nghị xúc tiến đầu tư lần thứ 10.

2. Việt Hương, Báo nhadautu.vn, Báo cáo của Chủ tịch UBND tỉnh về xúc tiến đầu tư vào Nghệ An tại Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư năm 2019.

3. Nguyễn Hải, Báo Đầu tư, (2018) Nghệ An gặp mặt 800 nhà đầu tư, bàn cách phát triển kinh tế.