CƠ SỞ DỮ LIỆU KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ TỈNH NGHỆ AN
Diễn Châu chú trọng liên kết sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả cao
Hiện nay, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản có vai trò rất quan trọng trong phát triển nông nghiệp, giúp nâng cao lợi ích của các tác nhân tham gia chuỗi giá trị, đặc biệt là đối với nông dân. Từ đó, tiến tới hạn chế tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, đồng thời góp phần tăng quy mô sản xuất hàng hóa, vừa cho phép áp dụng các quy trình sản xuất phù hợp, hiện đại, đảm bảo chất lượng sản phẩm, an toàn thực phẩm và nâng cao năng lực quản lý, điều hành, vừa tổ chức sản xuất theo hợp đồng nhằm tránh tình trạng "được mùa, mất giá"… Đây cũng là chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta đã được tỉnh Nghệ An cụ thể hóa qua việc khuyến khích phát triển hợp tác xã, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn trong thời gian qua. Tỉnh đã triển khai thực hiện hỗ trợ phát triển cánh đồng lớn gắn sản xuất với tiêu thụ nông sản trên địa bàn. Tính đến nay, tỉnh Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác thúc đẩy liên kết sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ nông sản. Tỉnh có nhiều vùng nguyên liệu tập trung như: Mía, chè, lạc,… phục vụ cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu.
Theo UBND tỉnh Nghệ An, triển khai việc thúc đẩy sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm, tính đến năm 2018, địa phương đã có 5 dự án cánh đồng lớn sản xuất lúa, rau củ quả, mía được UBND tỉnh phê duyệt với kinh phí hỗ trợ 1.535 triệu đồng. Tổng số hộ tham gia sản xuất cánh đồng lớn đạt 2.450 hộ với quy mô diện tích trên 420 ha. Các dự án mang lại tâm lý yên tâm cho các hộ nông dân sản xuất, tăng thu nhập bình quân từ 20-25% so với mức bình thường. Bên cạnh đó, địa phương đã có trên 90 mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, chế biến, gia công sản phẩm giữa các hợp tác xã (HTX), chủ trang trại với các doanh nghiệp. Đồng thời, rất nhiều hợp đồng sản xuất, tiêu thụ sản phẩm được ký giữa doanh nghiệp và nhóm hộ thực hiện ổn định 
trong nhiều năm đối với các vùng sản xuất nguyên liệu mía, chè.
Về chế biến nông sản, đến nay, Nghệ An đã xây dựng được nhiều vùng nguyên liệu tập trung phục vụ cho công nghiệp chế biến, xuất khẩu, sản phẩm đa dạng ở tất cả các lĩnh vực nông, lâm, thủy sản. Tiêu biểu như: Vùng nguyên liệu chè 7.225 ha cho sản lượng chè búp tươi 75 nghìn tấn/năm; cao su 11.682 ha cho sản lượng mủ khô 4.350 tấn/năm; mía nguyên liệu đạt 24.913 ha với sản lượng 1.500.000 tấn; vùng lạc xuất khẩu trên 16.000 ha, sản lượng 37.200 tấn; vùng nguyên liệu sắn 7.300 ha, sản lượng 255 nghìn tấn. Thời gian qua, tỉnh đã không ngừng nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, tập trung thu hút các dự án đầu tư vào lĩnh vực chế biến nông, lâm, thủy sản trên địa bàn. Toàn tỉnh hiện có trên 15.000 doanh nghiệp, cơ sở chế biến nông, lâm. thủy sản đi vào hoạt động với 15 mặt hàng, nhóm mặt hàng.
Nhằm tiếp tục vươn lên đạt những kết quả mới, theo UBND tỉnh Nghệ An, thời gian tới, địa phương sẽ tăng cường đổi mới, phát triển các hình thức liên kết sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ nông sản sản phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh triển khai việc ưu tiên bố trí nguồn lực, tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế để thực hiện tốt các chính sách thúc đẩy liên kết. Đặc biệt là công tác thúc đẩy tích tụ, tập trung ruộng đất tạo ra những vùng chuyên canh lớn. Theo UBND tỉnh Nghệ An, phổ biến nhất hiện nay vẫn là các hộ gia đình đưa ruộng đất vào sản xuất theo kế hoạch sản phẩm chung của HTX. Một số nơi, doanh nghiệp hoặc HTX thuê lại ruộng đất của nông dân trong thời hạn nhất định để sản xuất. Ngoài ra, hình thức nông dân góp ruộng đất của gia đình như một loại cổ phần đặc biệt vào sản xuất, kinh doanh của liên kết cũng là giải pháp cần khuyến khích.
Cùng với đó, tiếp tục quan tâm hỗ trợ, đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông dân, HTX tham gia liên kết. Trong đó, cần chú ý đào tạo, tập huấn các kiến thức về thị trường, kỹ năng đàm phán ký kết hợp đồng cho đội ngũ cán bộ HTX; quan tâm hỗ trợ hình thành và củng cố các mô hình HTX trên địa bàn tỉnh. Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh tế và thân thiện với môi trường. Trọng tâm là áp dụng quy trình thực hành nông nghiệp tốt; ứng dụng công nghệ tiên tiến vào lĩnh vực bảo quản, chế biến các nông sản chính của tỉnh. Ngoài ra, tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm nông nghiệp; đặc biệt là các sản phẩm có lợi thế của tỉnh như: Các loại cây ăn quả có múi, cây chè, cao su, lạc... đến các thị trường trong nước và nước ngoài. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức đến các cấp, các ngành về vai trò, vị trí của liên kết trong sản xuất nông nghiệp.
Nằm trong xu thế chung của cả tỉnh, là một huyện thuần nông ven biển của tỉnh Nghệ An, Diễn Châu có diện tịch đất nông, lâm, ngư nghiệp hơn 24.000 ha, trong đó có 9.200 ha lúa, 7.200 ha rừng và 3.800 ha đất màu. Những năm 1985 trở về trước, đời sống bà con nông dân Diễn Châu gặp nhiều khó khăn, thường thiếu ăn từ 2 - 3 tháng. Nguyên nhân thì có nhiều nhưng chủ yếu là đồng ruộng chưa được chuyển đổi, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, một bộ phận lớn nông dân thiếu vốn, tư liệu sản xuất, thiếu cả kiến thức làm ăn. Tư tưởng “tự cung, tự cấp”, tự sản tự tiêu còn bó hẹp trong gia đình, làng xã. Bước sang thời kỳ đổi mới, nhất là 12 năm thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn với xây dựng nông thôn mới (NTM), giai đoạn 2010 - 2025, tầm nhìn đến năm 2035, Diễn Châu đã bức phá vươn lên làm cuộc “cách mạng xanh” trên dồng ruộng, liên kết “4 nhà” nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học để xây dựng cơ sở hạ tầng, dồn điền đổi thửa, chuyển giao tiến bộ KHKT về cây trồng, vật nuôi, cung cấp vật tư, phân bón, thóc giống, cây giống, nước tưới và liên kết tiêu thụ sản phẩm sau khi thu hoạch.
Huyện chỉ đạo các cơ quan chức năng hướng về cơ sở mở các lớp tập huấn, dạy nghề, chuyển giao tiến bộ KHKT, giải ngân cho hộ nghèo vay vốn, cung ứng vật tư, phân bón, thóc giống, nước tưới. Chỉ tính riêng công ty vật tư nông nghiệp, trạm giống cây trồng huyện mỗi năm cung ứng cho 63 HTX nông nghiệp hơn 10.000 tấn vật tư phân bón, 460 tấn thóc giống, hạt giống. Toàn huyện có hơn 80.000 hội viên nông dân và xã viên HTX nông nghiệp, thì đã có hơn 70% số hội viên, xã viên được tư vấn học nghề, giới thiệu việc làm, kiến thức khoa học, công nghệ, giúp hội viên, xã viên sản xuất, kinh doanh nâng cao đời sống. Hàng năm, ngân hàng chính sách xã hội, ngân hành nông nghiệp PTNT, giải ngân cho hộ nghèo, gia đình chính sách vay mỗi xã từ 2-5 tỷ đồng để đầu tư sản xuất, chăn nuôi, làm thương mại, dịch vụ. Được đào tạo nghề, cho vay vốn, chuyển giao tiến bộ KHKT giúp cho hàng nghìn nông dân vươn lên, sản xuất kinh doanh giỏi, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhiều hội viên nông dân xã viên HTX nông nghiệp, xây dựng được mô hình cánh đồng cho thu nhập cao, gieo trồng các loại giống lúa năng suất cao như Thái xuyên 111, AC5, nếp 97, Long hương, lạc L14, L23, Sen lai thắt Nghệ An, đạt năng suất lúa 72 tạ/ha, lạc 36 tạ/ha/vụ. Đến vụ xuân năm 2022, toàn huyện đã xây dựng được 7.500 ha cánh đồng thu nhập từ 100 triệu đồng đến 150 triệu đồng/ha. Huyện có đồng màu trồng rau sạch và nhà lưới để trồng rau, củ, quả nhiều nhất tỉnh, với hơn 2.500 ha rau và 40 nhà lưới. Diện tích gieo cấy mỗi cánh đồng một loại giống lúa hơn 8.000 ha.
Với một huyện có bề dày thâm canh cây trồng, vật nuôi đạt năng suất cao nhất tỉnh, sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp phong phú. Nhiều sản phẩm được cả nước biết đến như gạo AC5, nước mắn cốt vạn phần, tôm nõn khô, sứa cá đông lạnh, gà đồi Phủ Diễn. UBND huyện Diễn Châu tăng cường liên kết các doanh nghiệp, nhà máy, các tỉnh trong Nam ngoài Bắc để tiêu thụ sản phẩm. Giám đốc HTX nông nghiệp Diễn Liên, Võ Văn Giáp cho biết: “ Diễn Liên là xã thuần nông, cây lúa xưa nay vẫn là cây trồng chính của bà con nông dân, với diện tích 430 ha lúa. Trong 15 năm qua, Ban quản lý HTX đã liên kết với công ty giống lúa Vĩnh Hòa, có trụ sở ở xã Vĩnh Thành (huyện Yên Thành) để sản xuất giống lúa AC5, mỗi năm cung ứng cho công ty Vĩnh Hòa hơn 300 tấn thóc giống. Số thóc còn lại được tư thương đến tận ruộng để mua xay xát trở thành gạo ngon AC5 đi tiêu thụ ở Hà Nội, thành phố Vinh. Sáu năm trở lại đây, chúng tôi lại liên kết với công ty cổ phần thương mại và phát triển nông thôn ADT trong sản xuất lúa giống, với diện tích 80 ha. Vụ xuân năm 2020, HTX cung ứng cho công ty 500 tấn thóc giống chất lượng cao, với giá 7,8 triệu đồng/tấn, cao hơn giá thị trường 1,6 triệu đồng, doanh thu đạt 4 tỷ đồng. Vụ hè thu năm 2021, HTX tiếp tục liên kết cung ứng cho công ty hơn 300 tấn thóc giống. Nhờ liên kết bà con nông dân có hạt gạo thơm ngon để bán, trở thành thương hiệu gạo ngon Xứ Nghệ.
Ngoài cây lúa, với hạt gạo thơm ngon, cây dưa hấu, rau sạch được thị trường chấp nhận, Diễn Châu còn có vùng chuyên canh lạc, vừng với diện tích hơn 3.600 ha tập trung ở 2 vụ chiêm xuân và hè thu. Chính 2 cây trồng này đã tạo ra hàng hóa giá trị cao, hạt vừng, hạt lạc, làm bánh khô và cung ứng cho các nhà máy sản xuất chế biến ra dầu thực vật thơm ngon. Hiện tại, Diễn Châu đã có hơn 30 cơ sở sản xuất chế biến dầu thực vật bằng hạt vừng, hạt lạc, bán với giá 50.000đ/lít. Liên kết để sản xuất cánh đồng mẫu lớn, không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp. Mỗi năm toàn huyện sản xuất chế biến, tiêu thụ hơn 10.000 tấn nông sản. Anh Sĩ Thắng, giám đốc doanh nghiệp Sĩ Thắng, có trụ sở tại xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu cho biết: Nhờ tham gia mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm lạc trên diện tích hơn 200 ha cho bà con nông dân 2 xã Diễn Thịnh và Diễn Phong nên năm nào doanh nghiệp cũng có nguồn hàng ổn định, giúp bà con tiêu thụ mỗi năm hơn 1000 tấn lạc nhân sang thị trường Trung Quốc. Đối với 7.200 ha rừng, 4.000 ha ao đầm, bãi bồi ven biển thì liên kết với các nhà máy, khu công nghiệp, các khách sạn, siêu thị để nuôi tôm, cua, gà, bò vàng để tạo ra nguồn thực phẩm tươi sống, hợp thị hiếu người tiêu dùng. Tiêu biểu là xã Diễn trung nhờ liên kết các nhà máy mỗi năm xã cung ứng hơn 70 tấn tôm thẻ chân trắng và có đàn gà hàng hóa nhiều nhất huyện, với hơn 6 vạn con. Không chỉ có ở khu công nghiệp nhỏ Diễn Hồng có hơn 500 hộ làm sản xuất kinh doanh giỏi, mà ở cả 38xã, thị trấn ở Diễn Châu đều có những điển hình làm ăn giỏi, trở thành triệu phú. Ngay như ở xã Diễn Phong, năm 1975 trở về trước, nhiều gia đình cơm không đủ no, áo không đủ ấm. Xuân Nhâm Dần năm 2022 này, cả xã Diễn Phong đã xóa xong hộ đói, hộ giàu và khá cho thu nhập từ 100 triệu đồng đến 300 triệu đồng/hộ/năm, chiếm 80%. Diễn Phong trở thành xã nông thôn mới và có cuộc sống tốt nhất huyện. Giám đốc HTX chuyên sản xuất rau củ quả an toàn Trần Văn Hạnh xã Diễn Phong cho biết: “HTX thu hút 10 thành viên, cùng với đóng góp 10 ha đất, đầu tư 2 tỷ đồng quy hoạch vùng trồng rau, củ, quả sạch, xây dựng hệ thống điện, nước, mương tưới công nghệ cao. HTX mở 5 siêu thị, cửa hàng, trường học ký kết bao tiêu sản phẩm với 12 loại rau củ quả. Mô hình sản xuất rau củ, quả, sạch của HTX tạo việc làm quanh năm, thu nhập gấp 3 lần so với trồng lạc. Cái chính là nhân dân trong vùng và học sinh các trường tiểu học, mầm non được sử dụng rau sạch, Diễn Phong còn xây dựng vùng chuyên canh dưa hấu đỏ, với diện tích hơn 100 ha. Bà con nông dân nơi đây đã liên kết xây dựng cánh đồng mẫu lớn, thành lập 60 câu lạc bộ trồng và tiêu thụ dưa. Trước đây, khi chưa tham gia mô hình cánh đồng lớn, để thu hoạch 3 sào dưa, gia đình ông Đặng Xuân Dung ở xã Diễn Phong phải mất đến 3 ngày nhưng nay với sự giúp đỡ của các hộ nông dân trong xóm tham gia mô hình nên chỉ trong vòng một buổi là thu hoạch xong và cân, bán cho thương lái 6 tấn dưa tại ruộng.
Liên kết sản xuất cánh đồng mẫu lớn, trồng rau sạch, chăn nuôi gà theo hướng VietGrap đã giúp cho bà con nông dân áp dụng thành công tiến bộ kỹ thuật từ gieo trồng, chăn thả đến tiêu thụ sản phẩm nhanh gọn, góp phần giảm chi phí sản xuất từ 3 -5 triệu đồng/ha, tăng năng suất cây trồng, vật nuôi từ 15 - 20%. Chỉ tính trong 5 năm 2016-2021, toàn huyện đã có 780 mô hình liên kết sản xuất chuyển giao khoa học công nghệ và bao tiêu sản phẩm. Các mặthàng nông sản, hải sản ở Diễn Châu như gạo ngon AC5, lạc nhân L14, L23, tôm nõn khô, nước mắm cốt Vạn Phần, mực, cá thu, bạc má, cây mùi tàu không những tiêu thụ trong tỉnh mà còn vươn ra thị trường các tỉnh phía Nam, phía Bắc. Riêng nước mắn Vạn Phần, và gần đây là cây mùi tàu được xuất khẩu sang các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Lào. Không những các HTX nông nghiệp xây dựng được cảnh đồng mẫu lớn, có quy mô mỗi xả từ 100 250 ha, mà các HTX nghề cá ở cả 9 xã ven biển Cùng với các làng nghề truyền thống. Còn làm tốt công tác nuôi tôm cua nước lọ, thu mua chế biến tiêu thụ các mặt hàng hải sản, với sản lượng mỗi năm hơn 10 triệu lít nước mắm và 6.500 tấn mực khô, tôm nõn khô, cá ngon cá loại. Hạt gạo ngon AC5, cùng với lạc nhân, vừng vàng V6, đậu xanh, còn dưa hấu, dưa lê được các làng nghề thu mua chế biến ra bánh bún, bánh chưng, bánh khô kê cung ứng cho các nhà hàng, khách sạn, mỗi vụ từ 1.000 đến 1.200 tấn sản phẩm. Với việc cải thiện thu hút đầu tư, tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận tiện, hơn 10 năm qua, UBND huyện Diễn Châu đã tích cực hỗ trợ về kiến thức, mặt bằng, huy động các nguồn vốn với hơn 350 tỷ đồng cho các mô hình kinh tế mới. Hiện tại, toàn huyện có hơn 1000 mô hình làm kinh tế giỏi, 12.900 hộ nông dân giàu và khá, cho thu nhập từ 120 triệu đồng đến hơn 500 triệu đồng/hộ/năm. Cán bộ nhân dân toàn huyện đã hiến hơn 400ha đất, đóng góp hơn 3 triệu ngày công, với số tiền 1.500 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới. Có thể nói liên kết sản xuất cánh đồng mẫu lớn, đẩy mạnh phong trào sản xuất kinh doanh giỏi, làm giàu chính đáng của Hội nông dân có sự đóng góp to lớn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cơ quan chức năng ở tỉnh và huyện đã góp phần hoàn thành mục tiêu 136.000 tấn lương thực và nông sản, đánh bắt mỗi năm hơn 46.000 tấn hải sản, nuôi hơn 120.000 con gia súc. Tổng giá trị sản xuất năm 2021 đạt 15.104 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng kinh tế 9%. Bình quânmỗi năm giải quyết việc làm mới cho 3.600 lao động. Đời sống nhân dân được nâng lên, với mức thu nhập bình quân 53 triệu đồng/người/năm. Đến mùa xuân Nhâm Dần năm, 2022, toàn huyện đã có 34 xã đạt chuẩn nông thôn mới, với 19/19 tiêu chí. Các xã còn lại đạt từ 16-18 tiêu chí.
Theo UBND tỉnh Nghệ An, triển khai việc thúc đẩy sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm, tính đến năm 2018, địa phương đã có 5 dự án cánh đồng lớn sản xuất lúa, rau củ quả, mía được UBND tỉnh phê duyệt với kinh phí hỗ trợ 1.535 triệu đồng. Tổng số hộ tham gia sản xuất cánh đồng lớn đạt 2.450 hộ với quy mô diện tích trên 420 ha. Các dự án mang lại tâm lý yên tâm cho các hộ nông dân sản xuất, tăng thu nhập bình quân từ 20-25% so với mức bình thường. Bên cạnh đó, địa phương đã có trên 90 mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, chế biến, gia công sản phẩm giữa các hợp tác xã (HTX), chủ trang trại với các doanh nghiệp. Đồng thời, rất nhiều hợp đồng sản xuất, tiêu thụ sản phẩm được ký giữa doanh nghiệp và nhóm hộ thực hiện ổn định trong nhiều năm đối với các vùng sản xuất nguyên liệu mía, chè.Về chế biến nông sản, đến nay, Nghệ An đã xây dựng được nhiều vùng nguyên liệu tập trung phục vụ cho công nghiệp chế biến, xuất khẩu, sản phẩm đa dạng ở tất cả các lĩnh vực nông, lâm, thủy sản. Tiêu biểu như: Vùng nguyên liệu chè 7.225 ha cho sản lượng chè búp tươi 75 nghìn tấn/năm; cao su 11.682 ha cho sản lượng mủ khô 4.350 tấn/năm; mía nguyên liệu đạt 24.913 ha với sản lượng 1.500.000 tấn; vùng lạc xuất khẩu trên 16.000 ha, sản lượng 37.200 tấn; vùng nguyên liệu sắn 7.300 ha, sản lượng 255 nghìn tấn. Thời gian qua, tỉnh đã không ngừng nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, tập trung thu hút các dự án đầu tư vào lĩnh vực chế biến nông, lâm, thủy sản trên địa bàn. Toàn tỉnh hiện có trên 15.000 doanh nghiệp, cơ sở chế biến nông, lâm. thủy sản đi vào hoạt động với 15 mặt hàng, nhóm mặt hàng.
Nhằm tiếp tục vươn lên đạt những kết quả mới, theo UBND tỉnh Nghệ An, thời gian tới, địa phương sẽ tăng cường đổi mới, phát triển các hình thức liên kết sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ nông sản sản phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh triển khai việc ưu tiên bố trí nguồn lực, tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế để thực hiện tốt các chính sách thúc đẩy liên kết. Đặc biệt là công tác thúc đẩy tích tụ, tập trung ruộng đất tạo ra những vùng chuyên canh lớn. Theo UBND tỉnh Nghệ An, phổ biến nhất hiện nay vẫn là các hộ gia đình đưa ruộng đất vào sản xuất theo kế hoạch sản phẩm chung của HTX. Một số nơi, doanh nghiệp hoặc HTX thuê lại ruộng đất của nông dân trong thời hạn nhất định để sản xuất. Ngoài ra, hình thức nông dân góp ruộng đất của gia đình như một loại cổ phần đặc biệt vào sản xuất, kinh doanh của liên kết cũng là giải pháp cần khuyến khích.
Cùng với đó, tiếp tục quan tâm hỗ trợ, đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông dân, HTX tham gia liên kết. Trong đó, cần chú ý đào tạo, tập huấn các kiến thức về thị trường, kỹ năng đàm phán ký kết hợp đồng cho đội ngũ cán bộ HTX; quan tâm hỗ trợ hình thành và củng cố các mô hình HTX trên địa bàn tỉnh. Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh tế và thân thiện với môi trường. Trọng tâm là áp dụng quy trình thực hành nông nghiệp tốt; ứng dụng công nghệ tiên tiến vào lĩnh vực bảo quản, chế biến các nông sản chính của tỉnh. Ngoài ra, tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm nông nghiệp; đặc biệt là các sản phẩm có lợi thế của tỉnh như: Các loại cây ăn quả có múi, cây chè, cao su, lạc... đến các thị trường trong nước và nước ngoài. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức đến các cấp, các ngành về vai trò, vị trí của liên kết trong sản xuất nông nghiệp.
Nằm trong xu thế chung của cả tỉnh, là một huyện thuần nông ven biển của tỉnh Nghệ An, Diễn Châu có diện tịch đất nông, lâm, ngư nghiệp hơn 24.000 ha, trong đó có 9.200 ha lúa, 7.200 ha rừng và 3.800 ha đất màu. Những năm 1985 trở về trước, đời sống bà con nông dân Diễn Châu gặp nhiều khó khăn, thường thiếu ăn từ 2 - 3 tháng. Nguyên nhân thì có nhiều nhưng chủ yếu là đồng ruộng chưa được chuyển đổi, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, một bộ phận lớn nông dân thiếu vốn, tư liệu sản xuất, thiếu cả kiến thức làm ăn. Tư tưởng “tự cung, tự cấp”, tự sản tự tiêu còn bó hẹp trong gia đình, làng xã. Bước sang thời kỳ đổi mới, nhất là 12 năm thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn với xây dựng nông thôn mới (NTM), giai đoạn 2010 - 2025, tầm nhìn đến năm 2035, Diễn Châu đã bức phá vươn lên làm cuộc “cách mạng xanh” trên dồng ruộng, liên kết “4 nhà” nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học để xây dựng cơ sở hạ tầng, dồn điền đổi thửa, chuyển giao tiến bộ KHKT về cây trồng, vật nuôi, cung cấp vật tư, phân bón, thóc giống, cây giống, nước tưới và liên kết tiêu thụ sản phẩm sau khi thu hoạch.
Huyện chỉ đạo các cơ quan chức năng hướng về cơ sở mở các lớp tập huấn, dạy nghề, chuyển giao tiến bộ KHKT, giải ngân cho hộ nghèo vay vốn, cung ứng vật tư, phân bón, thóc giống, nước tưới. Chỉ tính riêng công ty vật tư nông nghiệp, trạm giống cây trồng huyện mỗi năm cung ứng cho 63 HTX nông nghiệp hơn 10.000 tấn vật tư phân bón, 460 tấn thóc giống, hạt giống. Toàn huyện có hơn 80.000 hội viên nông dân và xã viên HTX nông nghiệp, thì đã có hơn 70% số hội viên, xã viên được tư vấn học nghề, giới thiệu việc làm, kiến thức khoa học, công nghệ, giúp hội viên, xã viên sản xuất, kinh doanh nâng cao đời sống. Hàng năm, ngân hàng chính sách xã hội, ngân hành nông nghiệp PTNT, giải ngân cho hộ nghèo, gia đình chính sách vay mỗi xã từ 2-5 tỷ đồng để đầu tư sản xuất, chăn nuôi, làm thương mại, dịch vụ. Được đào tạo nghề, cho vay vốn, chuyển giao tiến bộ KHKT giúp cho hàng nghìn nông dân vươn lên, sản xuất kinh doanh giỏi, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhiều hội viên nông dân xã viên HTX nông nghiệp, xây dựng được mô hình cánh đồng cho thu nhập cao, gieo trồng các loại giống lúa năng suất cao như Thái xuyên 111, AC5, nếp 97, Long hương, lạc L14, L23, Sen lai thắt Nghệ An, đạt năng suất lúa 72 tạ/ha, lạc 36 tạ/ha/vụ. Đến vụ xuân năm 2022, toàn huyện đã xây dựng được 7.500 ha cánh đồng thu nhập từ 100 triệu đồng đến 150 triệu đồng/ha. Huyện có đồng màu trồng rau sạch và nhà lưới để trồng rau, củ, quả nhiều nhất tỉnh, với hơn 2.500 ha rau và 40 nhà lưới. Diện tích gieo cấy mỗi cánh đồng một loại giống lúa hơn 8.000 ha.
Với một huyện có bề dày thâm canh cây trồng, vật nuôi đạt năng suất cao nhất tỉnh, sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp phong phú. Nhiều sản phẩm được cả nước biết đến như gạo AC5, nước mắn cốt vạn phần, tôm nõn khô, sứa cá đông lạnh, gà đồi Phủ Diễn. UBND huyện Diễn Châu tăng cường liên kết các doanh nghiệp, nhà máy, các tỉnh trong Nam ngoài Bắc để tiêu thụ sản phẩm. Giám đốc HTX nông nghiệp Diễn Liên, Võ Văn Giáp cho biết: “ Diễn Liên là xã thuần nông, cây lúa xưa nay vẫn là cây trồng chính của bà con nông dân, với diện tích 430 ha lúa. Trong 15 năm qua, Ban quản lý HTX đã liên kết với công ty giống lúa Vĩnh Hòa, có trụ sở ở xã Vĩnh Thành (huyện Yên Thành) để sản xuất giống lúa AC5, mỗi năm cung ứng cho công ty Vĩnh Hòa hơn 300 tấn thóc giống. Số thóc còn lại được tư thương đến tận ruộng để mua xay xát trở thành gạo ngon AC5 đi tiêu thụ ở Hà Nội, thành phố Vinh. Sáu năm trở lại đây, chúng tôi lại liên kết với công ty cổ phần thương mại và phát triển nông thôn ADT trong sản xuất lúa giống, với diện tích 80 ha. Vụ xuân năm 2020, HTX cung ứng cho công ty 500 tấn thóc giống chất lượng cao, với giá 7,8 triệu đồng/tấn, cao hơn giá thị trường 1,6 triệu đồng, doanh thu đạt 4 tỷ đồng. Vụ hè thu năm 2021, HTX tiếp tục liên kết cung ứng cho công ty hơn 300 tấn thóc giống. Nhờ liên kết bà con nông dân có hạt gạo thơm ngon để bán, trở thành thương hiệu gạo ngon Xứ Nghệ.
Ngoài cây lúa, với hạt gạo thơm ngon, cây dưa hấu, rau sạch được thị trường chấp nhận, Diễn Châu còn có vùng chuyên canh lạc, vừng với diện tích hơn 3.600 ha tập trung ở 2 vụ chiêm xuân và hè thu. Chính 2 cây trồng này đã tạo ra hàng hóa giá trị cao, hạt vừng, hạt lạc, làm bánh khô và cung ứng cho các nhà máy sản xuất chế biến ra dầu thực vật thơm ngon. Hiện tại, Diễn Châu đã có hơn 30 cơ sở sản xuất chế biến dầu thực vật bằng hạt vừng, hạt lạc, bán với giá 50.000đ/lít. Liên kết để sản xuất cánh đồng mẫu lớn, không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp. Mỗi năm toàn huyện sản xuất chế biến, tiêu thụ hơn 10.000 tấn nông sản. Anh Sĩ Thắng, giám đốc doanh nghiệp Sĩ Thắng, có trụ sở tại xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu cho biết: Nhờ tham gia mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm lạc trên diện tích hơn 200 ha cho bà con nông dân 2 xã Diễn Thịnh và Diễn Phong nên năm nào doanh nghiệp cũng có nguồn hàng ổn định, giúp bà con tiêu thụ mỗi năm hơn 1000 tấn lạc nhân sang thị trường Trung Quốc. Đối với 7.200 ha rừng, 4.000 ha ao đầm, bãi bồi ven biển thì liên kết với các nhà máy, khu công nghiệp, các khách sạn, siêu thị để nuôi tôm, cua, gà, bò vàng để tạo ra nguồn thực phẩm tươi sống, hợp thị hiếu người tiêu dùng. Tiêu biểu là xã Diễn trung nhờ liên kết các nhà máy mỗi năm xã cung ứng hơn 70 tấn tôm thẻ chân trắng và có đàn gà hàng hóa nhiều nhất huyện, với hơn 6 vạn con. Không chỉ có ở khu công nghiệp nhỏ Diễn Hồng có hơn 500 hộ làm sản xuất kinh doanh giỏi, mà ở cả 38xã, thị trấn ở Diễn Châu đều có những điển hình làm ăn giỏi, trở thành triệu phú. Ngay như ở xã Diễn Phong, năm 1975 trở về trước, nhiều gia đình cơm không đủ no, áo không đủ ấm. Xuân Nhâm Dần năm 2022 này, cả xã Diễn Phong đã xóa xong hộ đói, hộ giàu và khá cho thu nhập từ 100 triệu đồng đến 300 triệu đồng/hộ/năm, chiếm 80%. Diễn Phong trở thành xã nông thôn mới và có cuộc sống tốt nhất huyện. Giám đốc HTX chuyên sản xuất rau củ quả an toàn Trần Văn Hạnh xã Diễn Phong cho biết: “HTX thu hút 10 thành viên, cùng với đóng góp 10 ha đất, đầu tư 2 tỷ đồng quy hoạch vùng trồng rau, củ, quả sạch, xây dựng hệ thống điện, nước, mương tưới công nghệ cao. HTX mở 5 siêu thị, cửa hàng, trường học ký kết bao tiêu sản phẩm với 12 loại rau củ quả. Mô hình sản xuất rau củ, quả, sạch của HTX tạo việc làm quanh năm, thu nhập gấp 3 lần so với trồng lạc. Cái chính là nhân dân trong vùng và học sinh các trường tiểu học, mầm non được sử dụng rau sạch, Diễn Phong còn xây dựng vùng chuyên canh dưa hấu đỏ, với diện tích hơn 100 ha. Bà con nông dân nơi đây đã liên kết xây dựng cánh đồng mẫu lớn, thành lập 60 câu lạc bộ trồng và tiêu thụ dưa. Trước đây, khi chưa tham gia mô hình cánh đồng lớn, để thu hoạch 3 sào dưa, gia đình ông Đặng Xuân Dung ở xã Diễn Phong phải mất đến 3 ngày nhưng nay với sự giúp đỡ của các hộ nông dân trong xóm tham gia mô hình nên chỉ trong vòng một buổi là thu hoạch xong và cân, bán cho thương lái 6 tấn dưa tại ruộng.
Liên kết sản xuất cánh đồng mẫu lớn, trồng rau sạch, chăn nuôi gà theo hướng VietGrap đã giúp cho bà con nông dân áp dụng thành công tiến bộ kỹ thuật từ gieo trồng, chăn thả đến tiêu thụ sản phẩm nhanh gọn, góp phần giảm chi phí sản xuất từ 3 -5 triệu đồng/ha, tăng năng suất cây trồng, vật nuôi từ 15 - 20%. Chỉ tính trong 5 năm 2016-2021, toàn huyện đã có 780 mô hình liên kết sản xuất chuyển giao khoa học công nghệ và bao tiêu sản phẩm. Các mặthàng nông sản, hải sản ở Diễn Châu như gạo ngon AC5, lạc nhân L14, L23, tôm nõn khô, nước mắm cốt Vạn Phần, mực, cá thu, bạc má, cây mùi tàu không những tiêu thụ trong tỉnh mà còn vươn ra thị trường các tỉnh phía Nam, phía Bắc. Riêng nước mắn Vạn Phần, và gần đây là cây mùi tàu được xuất khẩu sang các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Lào. Không những các HTX nông nghiệp xây dựng được cảnh đồng mẫu lớn, có quy mô mỗi xả từ 100 250 ha, mà các HTX nghề cá ở cả 9 xã ven biển Cùng với các làng nghề truyền thống. Còn làm tốt công tác nuôi tôm cua nước lọ, thu mua chế biến tiêu thụ các mặt hàng hải sản, với sản lượng mỗi năm hơn 10 triệu lít nước mắm và 6.500 tấn mực khô, tôm nõn khô, cá ngon cá loại. Hạt gạo ngon AC5, cùng với lạc nhân, vừng vàng V6, đậu xanh, còn dưa hấu, dưa lê được các làng nghề thu mua chế biến ra bánh bún, bánh chưng, bánh khô kê cung ứng cho các nhà hàng, khách sạn, mỗi vụ từ 1.000 đến 1.200 tấn sản phẩm. Với việc cải thiện thu hút đầu tư, tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận tiện, hơn 10 năm qua, UBND huyện Diễn Châu đã tích cực hỗ trợ về kiến thức, mặt bằng, huy động các nguồn vốn với hơn 350 tỷ đồng cho các mô hình kinh tế mới. Hiện tại, toàn huyện có hơn 1000 mô hình làm kinh tế giỏi, 12.900 hộ nông dân giàu và khá, cho thu nhập từ 120 triệu đồng đến hơn 500 triệu đồng/hộ/năm. Cán bộ nhân dân toàn huyện đã hiến hơn 400ha đất, đóng góp hơn 3 triệu ngày công, với số tiền 1.500 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới. Có thể nói liên kết sản xuất cánh đồng mẫu lớn, đẩy mạnh phong trào sản xuất kinh doanh giỏi, làm giàu chính đáng của Hội nông dân có sự đóng góp to lớn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cơ quan chức năng ở tỉnh và huyện đã góp phần hoàn thành mục tiêu 136.000 tấn lương thực và nông sản, đánh bắt mỗi năm hơn 46.000 tấn hải sản, nuôi hơn 120.000 con gia súc. Tổng giá trị sản xuất năm 2021 đạt 15.104 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng kinh tế 9%. Bình quânmỗi năm giải quyết việc làm mới cho 3.600 lao động. Đời sống nhân dân được nâng lên, với mức thu nhập bình quân 53 triệu đồng/người/năm. Đến mùa xuân Nhâm Dần năm, 2022, toàn huyện đã có 34 xã đạt chuẩn nông thôn mới, với 19/19 tiêu chí. Các xã còn lại đạt từ 16-18 tiêu chí.
Tác giả bài viết: Nguyễn Anh Tuấn
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
