Hạt vi nhựa được tìm thấy trong thực phẩm quen thuộc nguy hại ra sao

Theo các nhà nghiên cứu, hạt vi nhựa được tìm thấy trong rất nhiều loại thực phẩm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ cho sức khỏe con người trên khắp thế giới.

Đa số các sản phẩm nhựa được sản xuất ra trên toàn cầu hiện nay để được sử dụng để đựng thực phẩm và đồ uống. Tuy vậy, trong quá trình sử dụng, nhựa có thể sẽ bị cũ và bị phân hủy thành các phân tử nhỏ hơn gọi là các hạt vi nhựa.

Nhựa khi phải tiếp xúc với các yếu tố môi trường, ví dụ như nhiệt độ cao, sẽ khiến nhựa bị phân hủy thành các mảnh nhỏ hơn gọi là mảnh vi nhựa và có thể xâm nhập vào thực phẩm. Chai nước dùng một lần, hộp đựng đồ ăn mang đi và màng bọc bảo quản thực phẩm là những ví dụ phổ biến của việc đóng gói thực phẩm làm bằng nhựa và có chứa hạt vi nhựa.

Làm nóng thực phẩm trong các bao gói bằng nhựa, thời gian bảo quản dài và loại nhựa được sử dụng là những yếu tố ảnh hưởng đến lượng hạt vi nhựa và các hóa chất độc hại khác có thể xâm nhập vào thực phẩm. Thực tế, các nhà khoa học đã phát hiện ra lượng lớn hạt vi nhựa trong một số loại thực phẩm quen thuộc.

Hạt vi nhựa được tìm thấy trong cá khô ở khắp châu Á

Nhóm nghiên cứu do giáo sư Hung Ching Chang (Trường Khoa học biển của NSYSU) dẫn đầu đã nghiên cứu 14 lô cá khô biển từ 7 quốc gia, vùng lãnh thổ châu Á để xem xét các loại cá khô đang bị ô nhiễm như thế nào bởi hạt vi nhựa. Kết quả cho thấy về nồng độ ô nhiễm nhựa, các mẫu cá từ Nhật Bản đứng đầu, tiếp theo là Trung Quốc, Sri Lanka.

Trong số đó họ phát hiện một loại cá trích tròn được đánh bắt dọc theo bờ biển phía Đông Nam của Nhật Bản bị ô nhiễm nặng nhất trong số các mẫu được nghiên cứu.

 Tìm thấy hạt vi nhựa có trong cá khô ở nhiều quốc gia châu Á. Ảnh minh họa

Nhóm nghiên cứu của NSYSU cho rằng, kết quả này là do các vùng biển Đông Bắc Á xung quanh Nhật Bản là điểm nóng của tình trạng ô nhiễm do hạt vi nhựa. Đây là khu vực có nồng độ hạt vi nhựa cao hơn hẳn so với các vùng biển còn lại trên thế giới.

Theo nghiên cứu, 75,9% mẫu của các loài cá trích tròn từ Nhật Bản (tên gọi chính thức là Etrumeus micropus) có chứa hạt vi nhựa. Một lô cá trích tròn của Nhật Bản có số lượng vi nhựa trung bình trên một gam cá khô là 0,56, cao nhất trong các mẫu nghiên cứu. Con số đó vượt xa mẫu cá cát khô Thái Bình Dương lấy ở Trung Quốc, với 40% mẫu có chứa vi hạt nhựa.

Các loài khác được nghiên cứu công bố có hạt vi nhựa là cá trích tròn thân mỏng từ Sri Lanka (30%), cá cơm mũi ngắn từ Hàn Quốc (12,5%) và các loài cá trích tròn nói chung từ Đài Loan (3,2%) và Thái Lan (0,2%).

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng loại polymer nhiều nhất được tìm thấy trong các mẫu cá khô là polyethylene, vốn thường được sử dụng để sản xuất túi nhựa, chai và bình sữa.

“Nghiên cứu này rất quan trọng vì cá khô biển là một món ăn phổ biến ở các nước châu Á”, trang Taiwan News dẫn lời giáo sư Hung, nhận định.

Trước mắt, theo ông Hung, cần phải có thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá tác động thực tế đến sức khỏe con người nếu ăn phải những loại cá khô nhiễm vi nhựa. Các nghiên cứu đó có thể góp phần xây dựng, cập nhật các quy định mới về an toàn thủy sản.

Hạt vi nhựa được tìm thấy trong thịt bò và thịt lợn tại Hà Lan

Theo Guardian, đây là lần đầu tiên thế giới xuất hiện báo cáo về ô nhiễm vi nhựa trong thịt bò, thịt lợn cũng như máu của bò, lợn ở các trang trại tại Hà Lan.

Cụ thể, các nhà khoa học tại Đại học Vrije Amsterdam (VUA) ở Hà Lan đã tìm thấy các hạt vi nhựa trong 3/4 sản phẩm thịt, sữa được thử nghiệm. Đặc biệt, 100% mẫu máu tham gia thử nghiệm đều chứa hạt vi nhựa.

Chúng cũng được tìm thấy trong tất cả mẫu thức ăn viên dành cho động vật. Điều này chứng tỏ hạt vi nhựa đang xâm nhập vào động vật theo một con đường ô nhiễm tiềm ẩn rất quan trọng. Các sản phẩm thực phẩm được đóng gói bằng nhựa là giả thuyết hàng đầu cho phát hiện này.

Mức độ nguy hại của hạt vi nhựa trong thực phẩm 

Hạt vi nhựa là một phần của các chất ổn định, chất tạo độ ẩm, chất làm đầy, chất làm dẻo và các chất hóa học khác mà nhà sản xuất đưa vào sản phẩm nhựa để sản phẩm đạt được các tính chất mong muốn, ví dụ như có độ trong, độ dẻo và thời gian sử dụng lâu dài. Tuy nhiên, các chuyên gia đã phân loại rất nhiều các hóa chất này vào dạng độc hại và có hại cho sức khỏe của con người. 

Ảnh hưởng đến hormone

Các nhà khoa học thống kê có ít nhất 15 loại chất hóa học mà các nhà sản xuất đưa vào trong các loại bao gói nhựa có thể gây ảnh hưởng đến nội tiết. Các chất có ảnh hưởng đến nội tiết là các chất có cấu trúc tương tự như hormone trong cơ thể, ví dụ như estrogen, testosterone, và insulin.

Do đó, những chất này sẽ bắt chước và làm gián đoạn chức năng thông thường của các loại hormone này, dẫn đến các ảnh hưởng tiêu cực về mặt sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính.

Đặc biệt, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phơi nhiễm với BPA đóng một vai trò quan trọng trong việc gây vô sinh ở cả nam giới và nữ giới, cũng như sự phát triển của hội chứng buồng trứng đa nang. BPA sẽ cạnh tranh với estrogen và testosterone đối với các thụ thể, làm giảm lượng các hormone này trong cơ thể, do đó làm suy yếu chức năng sinh sản.

Tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính

Các nhà nghiên cứu cũng đang tiếp tục chứng minh rằng tiếp xúc thời gian dài với các hạt vi nhựa gây rối loạn hormone có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường type 2 và các bệnh tim mạch. Tăng huyết áp được chứng minh có liên quan đến dioxin, phthalates, và BPs do có liên quan đến quá trình viêm, ảnh hưởng đến glucose máu lúc đói, tình trạng kháng insulin, béo phì và do đó làm tăng đáng kể nguy cơ tiểu đường typ 2. Một số nghiên cứu gợi ý rằng phơi nhiễm với các hạt vi nhựa này trong thực phẩm sẽ gây hại cho sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính tương tự như có một chế độ ăn không cân bằng.

Ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch

Nghiên cứu năm 2020 chỉ ra rằng tăng tình trạng viêm do phơi nhiễm với các hạt vi nhựa có thể dẫn đến suy yếu hệ thống tiêu hóa và nói rộng hơn là suy yếu chức năng miễn dịch. Đường ruột đóng một vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch, 70-80% các tế bào miễn dịch nằm ở đường ruột. Điều này có nghĩa là bất cứ bệnh nào ảnh hưởng đến đường ruột đều sẽ ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch của toàn cơ thể. Tiếp xúc kéo dài với các hạt vi nhựa sẽ gây độc cho các tế bào miễn dịch trong ruột, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và dẫn đến sự phát triển quá mức của các vi khuẩn xấu.

Mặc dù không thể loại bỏ được hoàn toàn hạt vi nhựa ra khỏi cuộc sống, nhưng có thể thực hiện nhiều cách để làm giảm thiểu lượng hạt vi nhựa bạn tiếp xúc và tiêu thụ. Sử dụng các loại bao bì thân thiện với môi trường sẽ làm giảm nguy cơ phơi nhiễm cũng như giảm nguy cơ các hạt vi nhựa có thể làm ô nhiễm thực phẩm.

Nên lựa chọn các loại bao gói như: Các hộp đựng, bát, chai nước bằng thủy tinh; Hộp cơm bằng inox hoặc bình nước inox; Hộp cơm, bát cơm, dụng cụ ăn uống làm từ tre; Bát và thùng đựng làm từ trấu…