CƠ SỞ DỮ LIỆU KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ TỈNH NGHỆ AN
Hiện trạng bảo quản, chế biến, thị trường tiêu thụ sản phẩm nông, lâm, thủy sản ở Nghệ An
Đến năm 2020, chế biến nông, lâm, thủy sản trên địa bàn tỉnh có tổng số 14.829 cơ sở quy mô khác nhau, giải quyết cho 29.000 - 30.000 lao động thường xuyên. Giá trị sản xuất công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản tăng từ 9.554 tỷ đồng trong năm 2015 lên 15.200 tỷ đồng năm 2020. Tăng trưởng bình quân đạt 9,73%/năm, tỷ trọng đóng góp chiếm 20,82% giá trị công nghiệp toàn tỉnh.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 3 doanh nghiệp chế biến xuất khẩu lúa gạo với quy mô công nghiệp, tổng công suất đạt khoảng 250.000 - 300.000 tấn thóc/năm. Công ty CP Vật tư Lương thực Nghệ An với dây chuyền chế biến công suất chế biến 10 tấn/giờ, tổ chức liên kết với nông dân sản xuất và thu mua sản phẩm với quy mô 3.000 - 4.000 ha lúa/năm, với thương hiệu gạo Vật tư - NA 06. Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hoà với dây chuyền chế biến công suất chế biến 04 tấn/giờ; với thương hiệu gạo AC5 và gạo thảo dược. Công ty TNHH xuất nhập khẩu Hùng Tiến: năm 2020 chế biến xuất khẩu được 4.000 tấn gạo. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có hàng ngàn cơ sở chế biến (xay xát) lúa gạo nhỏ lẻ hộ gia đình.
Hiện toàn tỉnh có 4 nhà máy chế biến tinh bột sắn đang hoạt động. Công ty CP Á Châu Hoa Sơn - Anh Sơn, có công suất 500 tấn/ngày; Công ty CP Nông Thủy sản Nghệ An - Thanh Chương có công suất 500 tấn/ngày; Nhà máy tại huyện Yên Thành có công suất 300 tấn/ ngày; Công ty SX và KD Thương mại Sơn Long - Nghĩa Đàn 100 tấn/ngày và một số cơ sở chế biến nhỏ theo quy mô hộ gia đình, hợp tác xã. Do được đầu tư đổi mới công nghệ, lắp đặt thêm thiết bị xử lý chất thải môi trường được cải thiện đáng kể.
Trên địa bàn hiện có 02 nhà máy chế biến dầu ăn: Chi nhánh Công ty CP Dầu thực vật Trường An - Nhà máy dầu Vinh sản xuất và tiêu thụ bình quân đạt 25.000 - 26.000 tấn/năm với thị trường tiêu thụ sản phẩm trong cả nước và xuất khẩu một số nước như: Nhật Bản, Hồng Kông, Đài Loan, các nước Trung Đông, Đông Âu,...; Nhà máy ép dầu của Công ty cổ phần Dầu thực vật Nghĩa Đàn với công suất ép 1.000 tấn/năm, sản phẩm chính là các loại dầu công nghiệp tận dụng nguyên liệu lạc, trẩu trên địa bàn, sản lượng đạt từ 150 - 200 tấn trên năm. Ngoài ra còn có các doanh nghiệp thu mua và chế biến, xuất khẩu lạc nhân, các cơ sở hộ gia đình thu mua chế biến tiêu thụ lạc nhỏ lẻ.
![]()
Có 3 doanh nghiệp chế biến mía đường với tổng công suất thiết kế đạt 15.500 tấn mía/ngày: Công ty TNHH mía đường Nghệ An, Công ty CP mía đường Sông Con, Công ty CP mía đường Sông Lam.
Hiện nay, máy móc thiết bị cũ, hiệu suất thu hồi đường thấp, giá thu mua nguyên liệu thấp không thu hút được người dân trồng mía. Một số diện tích thuộc diện quy hoạch trồng mía, người dân đã tự chuyển đổi sang trồng các loại cây khác có giá trị cao hơn.
Công nghiệp chế biến nước quả trọng tâm là Nhà máy Nafood - Công ty CP thực phẩm Nghệ An sản xuất nước chanh leo, gấc, dứa có công suất 35.000 tấn quả/năm; Nhà máy chế biến nước hoa quả Núi Tiên - Nghĩa Đàn với công suất 40 tấn hoa quả/giờ nhưng chưa đi vào hoạt động. Sản lượng rau, củ, quả sản xuất hàng năm rất lớn, tuy nhiên hiện nay số cơ sở chế biến rau, củ, quả đang chiếm tỷ lệ thấp, đặc biệt là các doanh nghiệp (nhà máy) chế biến có quy mô lớn chưa đạt 10%, riêng cơ sở (doanh nghiệp) bảo quản rau, củ, quả chưa có. Chế biến, bảo quản rau, củ, quả hạn chế, nên tỷ lệ thất thu sau thu hoạch tương đối lớn, không chủ động trong khâu tiêu thụ, thường xuyên xảy ra tình trạng ”được mùa mất giá”.
Tổng công suất chế biến chè toàn tỉnh đạt 324 tấn búp tươi/ngày. Ngoài 04 nhà máy chế biến chè của Công ty Đầu tư phát triển chè Nghệ An, thì hiện nay có khoảng 36 hộ gia đình, doanh nghiệp đã đầu tư các dây chuyền thiết bị chế biến chè với công suất 15-20 tấn chè nguyên liệu trên ngày. Sản phẩm đang chủ yếu chế biến chè thô, sản phẩm được đóng bao bì, nhãn mác, có nguồn gốc xuất xứ đến tận tay người tiêu dùng chiếm tỷ trọng thấp.
Hiện nay, Nghệ An có một số loài cây dược liệu đã có sản phẩm cung cấp cho thị trường, như: Quế, nghệ, gấc, cà gai leo,... Trên địa bàn tỉnh hiện có Công ty cổ phần Gấc Tân Thắng đầu tư phát triển trồng, chế biến sản phẩm từ Gấc tại Quỳnh Lưu. Công ty cổ phần dược liệu Mường Lống (thuộc tập đoàn TH) đầu tư trồng và sơ chế dược liệu sạch theo tiêu chuẩn GACP và Công ty CP dược liệu Pù Mát đã phát triển một số cây dược liệu.
Trong lĩnh vực chế biến sữa và thịt: Có 2 nhà máy chế biến sữa: Công ty CP thực phẩm TH và Công ty chế biến sữa Vinamilk. Lượng sữa sản xuất ra tiêu thụ ổn định, sản phẩm sữa của tập đoàn TH được thị trường trong nước đánh giá cao và năm 2019 đã xuất khẩu trực tiếp sang thị trường Trung Quốc. Chế biến thịt: Công ty Cổ phần Chế biến và xuất khẩu Súc Sản thực hiện chế biến thịt tập trung với công suất thiết kế: 10 tấn/ngày tương đương trên 3.000 tấn sản phẩm/năm. Tuy nhiên hoạt động thực tế của Công ty gặp nhiều khó khăn, sản phẩm sản xuất mỗi năm chỉ đạt khoảng 500-800 tấn thịt các loại.
Nghệ An là tỉnh có ngành chăn nuôi phát triển, sản lượng thịt xuất chuồng lên tới hàng trăm ngàn tấn/năm, nhưng không có các nhà máy chế biến thịt lớn trên địa bàn. Lượng thịt cung cấp cho có thị trường tiêu thụ nội tỉnh khá lớn với hơn 3,3 triệu dân đang chủ yếu do các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ trong tỉnh cung cấp. Chế biến nhỏ lẻ (Giò chả, hong phơi, …).
Tập đoàn MaSan đã đầu tư hệ thống chuồng trại chăn nuôi lợn tại xã Hạ Sơn, huyện Quỳ Hợp với quy mô 10.000 con lợn nái, 230.000 lợn thịt, nếu kêu gọi được tập đoàn này xây dựng nhà máy chế biến thịt tại Nghệ An sẽ rất thuận lợi không chỉ chế biến lượng thịt của tập đoàn mà còn mở ra khả năng liên kết, tiêu thụ sản phẩm với các trang trại chăn nuôi khác trong tỉnh.
Toàn tỉnh còn có 46 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung phục vụ nội tiêu trong tỉnh.
Trong lĩnh vực chế biến, bảo quản thủy sản: Đã quy hoạch và đầu tư 14 cụm chế biến thủy sản tập trung với diện tích 78,83 ha. Hiện đã sử dụng 28,83 ha đạt 36,44% diện tích quy hoạch.
Các cơ sở chế biến nước mắm truyền thống đang dân dần khẳng định được vị trí trên thị trường. Các Công ty CP thủy sản Cửa Hội; Công ty CP thủy sản Nghệ An; Công ty CP Vạn Phần; Công ty CP thủy sản Quỳnh Lưu đã đưa được sản phẩm vào siêu thị lớn. Làng nghề chế biến nước mắm Quỳnh Dị, Thị xã Hoàng Mai; Làng nghề nước mắm Cửa Hội, với hơn 300 cơ sở sản xuất, chế biến nước mắn quy mô hộ gia đình đã xây dựng được thương hiệu, đamt bảo chất lượng sản phẩm.
Hiện có nhà máy sản xuất nước mắm công nghiệp của tập đoàn Masan tại KCN Nam Cấm có công suất thiết kế khoảng 80-100 triệu lít/năm.
Hiện nay Nghệ An có 4 nhà máy chế biến thủy sản là Nhà máy chế biến thủy sản 38B tại huyện Quỳnh Lưu; Nhà máy sản xuất cá hộp 3 cô gái tại KCN Nam Cấm; Nhà máy sản xuất cá ngừ Frescol Tuna tại KCN Nam Cấm; Nhà máy ASKA Việt Nam Nghệ An tại Khu công nghiệp WHA. Sản phẩm sử dụng nội địa tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Ngoài ra có khoảng 30 hộ gia đình có quy mô chế biến công nghiệp tại các địa phương: xã Quỳnh Dị, xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai; xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu và hàng ngàn cơ sở chế biến nhỏ lẻ, sản phẩm chủ yếu là cá khô, mực xuất khẩu sang Trung Quốc và nội tiêu trong nước.
Thủy sản Nghệ An không chỉ sản xuất và tiêu thụ trong tỉnh, mà còn một lượng lớn thủy sản thu mua từ ngoại tỉnh, nhập khẩu từ nước ngoài để cung cấp cho cả nước. Hiện nay toàn tỉnh có khoảng 200 kho đông lạnh với trữ lượng dự trữ khoảng 25.000 - 28.000 tấn sản phẩm. Tập trung chủ yếu ở thị xã Cửa Lò, thị xã Hoàng Mai, huyện Diễn Châu,... Sản phẩm chủ yếu là cá, tôm, mực đông lạnh./.
Tuấn Anh
Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 3 doanh nghiệp chế biến xuất khẩu lúa gạo với quy mô công nghiệp, tổng công suất đạt khoảng 250.000 - 300.000 tấn thóc/năm. Công ty CP Vật tư Lương thực Nghệ An với dây chuyền chế biến công suất chế biến 10 tấn/giờ, tổ chức liên kết với nông dân sản xuất và thu mua sản phẩm với quy mô 3.000 - 4.000 ha lúa/năm, với thương hiệu gạo Vật tư - NA 06. Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hoà với dây chuyền chế biến công suất chế biến 04 tấn/giờ; với thương hiệu gạo AC5 và gạo thảo dược. Công ty TNHH xuất nhập khẩu Hùng Tiến: năm 2020 chế biến xuất khẩu được 4.000 tấn gạo. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có hàng ngàn cơ sở chế biến (xay xát) lúa gạo nhỏ lẻ hộ gia đình.
Hiện toàn tỉnh có 4 nhà máy chế biến tinh bột sắn đang hoạt động. Công ty CP Á Châu Hoa Sơn - Anh Sơn, có công suất 500 tấn/ngày; Công ty CP Nông Thủy sản Nghệ An - Thanh Chương có công suất 500 tấn/ngày; Nhà máy tại huyện Yên Thành có công suất 300 tấn/ ngày; Công ty SX và KD Thương mại Sơn Long - Nghĩa Đàn 100 tấn/ngày và một số cơ sở chế biến nhỏ theo quy mô hộ gia đình, hợp tác xã. Do được đầu tư đổi mới công nghệ, lắp đặt thêm thiết bị xử lý chất thải môi trường được cải thiện đáng kể.
Trên địa bàn hiện có 02 nhà máy chế biến dầu ăn: Chi nhánh Công ty CP Dầu thực vật Trường An - Nhà máy dầu Vinh sản xuất và tiêu thụ bình quân đạt 25.000 - 26.000 tấn/năm với thị trường tiêu thụ sản phẩm trong cả nước và xuất khẩu một số nước như: Nhật Bản, Hồng Kông, Đài Loan, các nước Trung Đông, Đông Âu,...; Nhà máy ép dầu của Công ty cổ phần Dầu thực vật Nghĩa Đàn với công suất ép 1.000 tấn/năm, sản phẩm chính là các loại dầu công nghiệp tận dụng nguyên liệu lạc, trẩu trên địa bàn, sản lượng đạt từ 150 - 200 tấn trên năm. Ngoài ra còn có các doanh nghiệp thu mua và chế biến, xuất khẩu lạc nhân, các cơ sở hộ gia đình thu mua chế biến tiêu thụ lạc nhỏ lẻ.
Có 3 doanh nghiệp chế biến mía đường với tổng công suất thiết kế đạt 15.500 tấn mía/ngày: Công ty TNHH mía đường Nghệ An, Công ty CP mía đường Sông Con, Công ty CP mía đường Sông Lam.
Hiện nay, máy móc thiết bị cũ, hiệu suất thu hồi đường thấp, giá thu mua nguyên liệu thấp không thu hút được người dân trồng mía. Một số diện tích thuộc diện quy hoạch trồng mía, người dân đã tự chuyển đổi sang trồng các loại cây khác có giá trị cao hơn.
Công nghiệp chế biến nước quả trọng tâm là Nhà máy Nafood - Công ty CP thực phẩm Nghệ An sản xuất nước chanh leo, gấc, dứa có công suất 35.000 tấn quả/năm; Nhà máy chế biến nước hoa quả Núi Tiên - Nghĩa Đàn với công suất 40 tấn hoa quả/giờ nhưng chưa đi vào hoạt động. Sản lượng rau, củ, quả sản xuất hàng năm rất lớn, tuy nhiên hiện nay số cơ sở chế biến rau, củ, quả đang chiếm tỷ lệ thấp, đặc biệt là các doanh nghiệp (nhà máy) chế biến có quy mô lớn chưa đạt 10%, riêng cơ sở (doanh nghiệp) bảo quản rau, củ, quả chưa có. Chế biến, bảo quản rau, củ, quả hạn chế, nên tỷ lệ thất thu sau thu hoạch tương đối lớn, không chủ động trong khâu tiêu thụ, thường xuyên xảy ra tình trạng ”được mùa mất giá”.
Tổng công suất chế biến chè toàn tỉnh đạt 324 tấn búp tươi/ngày. Ngoài 04 nhà máy chế biến chè của Công ty Đầu tư phát triển chè Nghệ An, thì hiện nay có khoảng 36 hộ gia đình, doanh nghiệp đã đầu tư các dây chuyền thiết bị chế biến chè với công suất 15-20 tấn chè nguyên liệu trên ngày. Sản phẩm đang chủ yếu chế biến chè thô, sản phẩm được đóng bao bì, nhãn mác, có nguồn gốc xuất xứ đến tận tay người tiêu dùng chiếm tỷ trọng thấp.
Hiện nay, Nghệ An có một số loài cây dược liệu đã có sản phẩm cung cấp cho thị trường, như: Quế, nghệ, gấc, cà gai leo,... Trên địa bàn tỉnh hiện có Công ty cổ phần Gấc Tân Thắng đầu tư phát triển trồng, chế biến sản phẩm từ Gấc tại Quỳnh Lưu. Công ty cổ phần dược liệu Mường Lống (thuộc tập đoàn TH) đầu tư trồng và sơ chế dược liệu sạch theo tiêu chuẩn GACP và Công ty CP dược liệu Pù Mát đã phát triển một số cây dược liệu.
Trong lĩnh vực chế biến sữa và thịt: Có 2 nhà máy chế biến sữa: Công ty CP thực phẩm TH và Công ty chế biến sữa Vinamilk. Lượng sữa sản xuất ra tiêu thụ ổn định, sản phẩm sữa của tập đoàn TH được thị trường trong nước đánh giá cao và năm 2019 đã xuất khẩu trực tiếp sang thị trường Trung Quốc. Chế biến thịt: Công ty Cổ phần Chế biến và xuất khẩu Súc Sản thực hiện chế biến thịt tập trung với công suất thiết kế: 10 tấn/ngày tương đương trên 3.000 tấn sản phẩm/năm. Tuy nhiên hoạt động thực tế của Công ty gặp nhiều khó khăn, sản phẩm sản xuất mỗi năm chỉ đạt khoảng 500-800 tấn thịt các loại.
Nghệ An là tỉnh có ngành chăn nuôi phát triển, sản lượng thịt xuất chuồng lên tới hàng trăm ngàn tấn/năm, nhưng không có các nhà máy chế biến thịt lớn trên địa bàn. Lượng thịt cung cấp cho có thị trường tiêu thụ nội tỉnh khá lớn với hơn 3,3 triệu dân đang chủ yếu do các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ trong tỉnh cung cấp. Chế biến nhỏ lẻ (Giò chả, hong phơi, …).
Tập đoàn MaSan đã đầu tư hệ thống chuồng trại chăn nuôi lợn tại xã Hạ Sơn, huyện Quỳ Hợp với quy mô 10.000 con lợn nái, 230.000 lợn thịt, nếu kêu gọi được tập đoàn này xây dựng nhà máy chế biến thịt tại Nghệ An sẽ rất thuận lợi không chỉ chế biến lượng thịt của tập đoàn mà còn mở ra khả năng liên kết, tiêu thụ sản phẩm với các trang trại chăn nuôi khác trong tỉnh.
Toàn tỉnh còn có 46 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung phục vụ nội tiêu trong tỉnh.
Trong lĩnh vực chế biến, bảo quản thủy sản: Đã quy hoạch và đầu tư 14 cụm chế biến thủy sản tập trung với diện tích 78,83 ha. Hiện đã sử dụng 28,83 ha đạt 36,44% diện tích quy hoạch.
Các cơ sở chế biến nước mắm truyền thống đang dân dần khẳng định được vị trí trên thị trường. Các Công ty CP thủy sản Cửa Hội; Công ty CP thủy sản Nghệ An; Công ty CP Vạn Phần; Công ty CP thủy sản Quỳnh Lưu đã đưa được sản phẩm vào siêu thị lớn. Làng nghề chế biến nước mắm Quỳnh Dị, Thị xã Hoàng Mai; Làng nghề nước mắm Cửa Hội, với hơn 300 cơ sở sản xuất, chế biến nước mắn quy mô hộ gia đình đã xây dựng được thương hiệu, đamt bảo chất lượng sản phẩm.
Hiện có nhà máy sản xuất nước mắm công nghiệp của tập đoàn Masan tại KCN Nam Cấm có công suất thiết kế khoảng 80-100 triệu lít/năm.
Hiện nay Nghệ An có 4 nhà máy chế biến thủy sản là Nhà máy chế biến thủy sản 38B tại huyện Quỳnh Lưu; Nhà máy sản xuất cá hộp 3 cô gái tại KCN Nam Cấm; Nhà máy sản xuất cá ngừ Frescol Tuna tại KCN Nam Cấm; Nhà máy ASKA Việt Nam Nghệ An tại Khu công nghiệp WHA. Sản phẩm sử dụng nội địa tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Ngoài ra có khoảng 30 hộ gia đình có quy mô chế biến công nghiệp tại các địa phương: xã Quỳnh Dị, xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai; xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu và hàng ngàn cơ sở chế biến nhỏ lẻ, sản phẩm chủ yếu là cá khô, mực xuất khẩu sang Trung Quốc và nội tiêu trong nước.
Thủy sản Nghệ An không chỉ sản xuất và tiêu thụ trong tỉnh, mà còn một lượng lớn thủy sản thu mua từ ngoại tỉnh, nhập khẩu từ nước ngoài để cung cấp cho cả nước. Hiện nay toàn tỉnh có khoảng 200 kho đông lạnh với trữ lượng dự trữ khoảng 25.000 - 28.000 tấn sản phẩm. Tập trung chủ yếu ở thị xã Cửa Lò, thị xã Hoàng Mai, huyện Diễn Châu,... Sản phẩm chủ yếu là cá, tôm, mực đông lạnh./.
Tuấn Anh
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
