Hàu Thái Bình Dương - Triển vọng mới cho nghề nuôi biển ở Nghệ An
Hàu Thái Bình Dương có nguồn gốc từ Nhật Bản, là loại có g...
Hàu Thái Bình Dương có nguồn gốc từ Nhật Bản, là loại có giá trị kinh tế và xuất khẩu cao; tốc độ tăng trưởng nhanh, khả năng phân bố rộng. Hiện nay Hàu Thái Bình Dương đang được nuôi thử nghiệm và rộng khắp trên cả nước từ Quảng Ninh, Hải Phòng, Thừa Thiên - Huế, Thanh Hóa, Nghệ An, Ninh Thuận, Vũng Tàu....bước đầu đã dem lại hiệu quả kinh tế và lợi nhuận cao cho bà con nuôi.
Hàu Thái Bình Dương (TBD) được nuôi ở nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Pháp, Mỹ, Canada… Đây là loài có kích thước lớn nhất trong các loại Hàu có trên thế giới, con lớn nhất được phát hiện có chiều dài 76 cm. Hàu TBD có hình dạng giống với Hàu Cửa Sông có tỷ lệ chiều cao và chiều dài lớn hơn từ 1/2 đến 1/3 Hàu Cửa Sông.
Do Hàu TBD không phân bố tự nhiên ở Việt Nam nên việc nuôi Hàu thương phẩm phụ thuộc hoàn toàn vào con giống sản xuất nhân tạo. Hiện nay, Trung tâm Giống thủy sản Nghệ An đã cho cho sinh sản nhân tạo thành công loại Hàu này.
Hàu thành thục có kích thước từ 8 - 15 cm, vỏ Hàu tương đối lớn nhưng không đồng đều về hình dạng (vỏ dài hoặc hình ô van), vỏ trái lõm hơn vỏ phải, khi trưởng thành thường sống cố định, bám vào bất kỳ vật thể nào cứng như đáy cứng, đá, những võ Hàu, san hô chết…ở khu vực thủy triều nước giữa mức thủy triều cao và thấp khoảng 3 m hoặc ở giữa vùng nước nông. Hàu TBD là loại ăn lọc thụ động, chúng bắt mồi trong quá trình hô hấp dựa vào cấu tạo đặc biệt của mang. Ở vùng nhiệt đới nhiệt độ ấm nên tốc độ sinh trưởng của Hàu rất nhanh và quá trình sinh trưởng diễn ra quanh năm.
So với các loại Hàu bản địa và động vật thân mềm khác đang được nuôi ở Việt Nam nói chung và ở Nghệ An nói riêng thì Hàu TBD có những ưu việt hơn như kích thước và khối lượng có thể lớn, tốc độ sinh trưởng nhanh, giá trị kinh tế và xuất khẩu cao, nhu cầu thị trường trong và ngoài nước rất lớn; thịt Hàu tươi là thực phẩm quý có giá trị dinh dưỡng cao, giàu chất kẽm, chất béo thấp, không chứa các cholectoron xấu, giảm nguy cơ tim mạch, tăng cường sinh lực cho nam giới, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể. Ngoài ra Hàu TBD có vỏ mỏng, ruột nhiều, vị đậm đà, không có mùi tanh, đa dạng trong chế biến và có giá trị lớn trong y học.
Nghề nuôi Hàu đầu tư thấp, kỹ thuật nuôi đơn giản, không phải cho ăn, quy mô đa dạng, sức sinh sản lớn là yếu tố quan trọng để sản xuất giống đại trà, Ngoài ra Hàu còn có giá trị đặc biệt quan trọng trong hệ sinh thái thủy vực, có tác dụng làm sạch môi trường nước tốt. Dựa trên những đặc điểm sinh học của Hàu TBD khi nuôi cần chọn vị trí đáp ứng những tiêu chí như độ sâu 4 - 6 m, chất đáy là đá, sỏi, vỏ nhuyễn thể. Môi trường không bị nhiễm bẩn, không có nguồn nước ngọt đỏ ra trực tiếp, vị trí nuôi có dòng chảy từ 0,25 - 0,35 m/s và độ cao của thủy triều. Nguồn nước có đầy đủ thức ăn, nồng độ muối 20 - 25 0/00, độ trong từ 1,4 - 2,0 m, nhiệt độ 25 - 30 0C. Vật liệu dùng làm giá thể cho Hàu thường là vỏ của động vật thân mềm nhử vỏ điệp, đá vôi…Tùy theo điều kiện cụ thể mà chọn giá thể sao cho phù hợp để có thể thu được nhiều ấu trùng nhất, chi phí thấp.
Con giống phải đảm bảo kích cỡ đồng đều, khỏe mạnh, màu sáng bóng, không bị dập vỡ, mỗi giá thể có từ 10 - 20 con giống. Hiện có hai hình thức nuôi Hàu là nuôi truyền thống gồm nuôi trên mặt đáy, trên đá và treo trên cọc; nuôi tiên tiến gồm nuôi treo và nuôi rời, đây là hình thức nuôi phổ biến hiện nay. Nuôi Hàu treo (cá thể Hàu treo lơ lững trong môi trường nước) có ưu điểm là Hàu có tốc độ sinh trưởng nhanh, tỷ lệ sống cao, chi phí thấp, dễ áp dụng. Nuôi Hàu rời là Hàu được nuôi trong các khay hoặc túi lưới, ưu điểm của hình thức này là dễ quản lý và thu hoạch, cho năng suất cao.
Hy vọng với sự thành công của việc sinh sản nhân tạo giống Hàu TBD, chú động được nguồn giống sẽ đưa thêm một đối tượng nuôi mới có giá trị kinh tế cao, mở ra một hướng đi mới đầy triển vọng cho bà con nuôi biển ở Nghệ An, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân ven biển./.
Phạm Hoàng Hiệp