Xây dựng thương hiệu miến Quy Chính xã Vân Diên huyện Nam Đàn - hướng đi bền vững cho sản phẩm truyền thống

Xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm truyền thống đang các cấp chính quyền ở Nghệ An quan tâm.  Đối với Nam Đàn vấn đề này được đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Nam Đàn nhiệm kỳ 2015 - 2020 và được xem là nhiệm vụ trọng tâm trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội của huyện.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Nam Đàn hiện có nhiều sản phẩm truyền thống và đặc trưng như tương Nam Đàn, bột sắn dây, hồng ngâm Nam Đàn, tinh bột nghệ, chanh quả, thịt me Nam Nghĩa, dê Cầu Đòn, gà đồi Nam Thái, rượu Làng Sen, dầu lạc… Tuy nhiên đến nay, các sản phẩm này chưa được đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ. Ví như sản phẩm tương Nam Đàn là đặc sản truyền thống nổi tiếng của huyện Nam Đàn, nhưng đang gặp vướng mắc trong vấn đề xác lập quyền sở hữu trí tuệ do tên gọi "tương Nam Đàn" đã được Công ty cổ phần Thủy sản Nghệ An đăng ký bảo hộ nhãn hiệu...

Qua quá trình khảo sát, đánh giá các làng nghề trên địa bàn huyện Nam Đàn, dự án JICA của Nhật Bản nhận thấy các hộ dân sản xuất miến tại xóm Quy Chính xã Vân Diên huyện Nam Đàn còn theo mô hình hộ gia đình, nhỏ lẻ, tự phát. Dự án hỗ trợ bà con thành lập nhóm sản xuất với 32 hộ, xây dựng thương hiệu và nhân rộng mô hình làm miến.

Xóm Quy Chính 1 và 2 xã Vân Diên huyện Nam Đàn được công nhận làng nghề từ năm 2006, làng có truyền thống làm nghề sản xuất miến gạo, bánh đa từ lâu đời. Nghề chế  biến miến gạo, bánh đa đã tạo công ăn việc làm, giúp nhiều gia đình làm giàu chính đáng. Sản phẩm miến của làng được tiêu thụ ở nhiều nơi như Thanh Chương, Nghĩa Đàn, Quỳnh Lưu, Vinh, Hà Tĩnh…. Các hộ dân có thể trực tiếp đưa miến đi nhập, hoặc thương lái sẽ đến lấy tận nhà. Trừ chi phí, mỗi năm làng nghề cũng thu về từ 12-15 tỷ đồng, góp phần đem lại cuộc sống no ấm, khá giả và diện mạo nông thôn mới khang trang cho làng Quy Chính.

Các tổ sản xuất miến gạo, bánh đa, các hộ được hướng dẫn chia làm các nhóm (nhóm nguyên liệu, nhóm vệ sinh môi trường, nhóm kinh doanh, nhóm sản xuất, nhóm tiêu thụ sản phẩm…) và  tổ chức phối hợp tạo sự liên kết chặt chẽ trong sản xuất kinh doanh, đáp ứng nhu cầu đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Với sự hỗ trợ của dự án, bà con từng bước xây dựng thương hiệu, đăng ký nhãn mác tiến tới mở rộng thị trường, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân làm nghề.

Từ sản phẩm miến sạch, ngon nổi tiếng ở đây mà bà con đã có thu nhập khá hơn, góp phần đem lại cuộc sống no ấm, khá giả và diện mạo nông thôn mới khang trang cho làng. Tuy nhiên, sản xuất ở đây còn  nhỏ lẻ, tự phát theo mô hình hộ gia đình, không có thương hiệu bảo hộ. Điều này đã khiến cho sản phẩm nông sản địa phương dù đạt chất lượng tốt, nhưng vẫn khó khăn để mở rộng thị trường.

Có 30 năm gắn bó với nghề làm bún, miến khô, bà Phan Thị Chín ở xóm Quy Chính 1 cho biết: "Sản phẩm làm ra chủ yếu bán cho khách quen chưa có đặt hàng thường xuyên và lâu dài, người dân mong muốn Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện xây dựng thương hiệu cho sản phẩm bánh, bún miến khô Quy Chính để sản phẩm của làng nghề có chỗ đứng vững chắc trên thị trường".

Để xúc tiến xây dựng thương hiệu sản phẩm truyền thống của làng Quy Chính, ngày 11/5/2017, xã Vân Diên đã thành lập Tổ hợp tác  miến gạo, bánh đa được thành lập với 32 thành viên sẽ là nơi giúp các hộ liên kết với nhau từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ sản phẩm, tạo sự liên kết chặt chẽ trong sản xuất, kinh doanh, đáp ứng nhu cầu đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm của người tiêu dùng.

Với sự giúp đỡ của Dự án, đa dạng hóa sinh kế dựa vào du lịch di sản ở các làng nông, ngư nghiệp của Tổ chức JICA (Nhật Bản), tổ hợp tác sản xuất miến gạo, bánh đa Quy Chính sẽ đăng ký thương hiệu, nhãn mác tiến tới mở rộng thị trường trong cả nước nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập hơn nữa cho người làm nghề.

Trong những năm qua, nông nghiệp Nam Đàn đã có những chuyển biến rõ rệt, sản lượng nông sản sản xuất ra hàng năm ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, người nông dân sản xuất ra sản phẩm chủ yếu dành cho tiêu dùng trực tiếp; hệ thống thị trường tiêu thụ nông sản của huyện còn nhỏ bé, chưa tương xứng với khả năng sản xuất nông nghiệp, xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường và giá bán tốt hơn cho sản phẩm nông nghiệp đối với những thị trường khó tính còn rất hạn chế.

Mặt khác, Nam Đàn sẽ đẩy mạnh công tác hỗ trợ cho các cơ sở sản xuất làng nghề thủ công truyền thống nói chung ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ vào sản xuất, cải tiến mẫu mã, chủng loại sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và sức cạnh tranh. Đồng thời, kêu gọi đầu tư và liên kết với doanh nghiệp từ khâu sản xuất đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả kinh tế của các sản phẩm.

Việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm đặc trưng của Nam Đàn sẽ từng bước thay đổi tư duy sản xuất của người dân, hình thành nên các vùng chuyên canh, vùng nguyên liệu tập trung và các sản phẩm nông sản đặc trưng riêng biệt của địa phương Nam Đàn, nâng cao đời sống và thu nhập cho người dân, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng huyện Nam Đàn thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu của cả nước./.

Thành Lê