Charles Darwin từng nhận ra mối quan hệ tiến hóa chặt chẽ giữa con người, tinh tinh và khỉ đột dựa trên các đặc điểm giải phẫu, và đặt ra một số câu hỏi lớn: con người có quan hệ như thế nào với các loài linh trưởng khác, và chính xác con người ban đầu đi lại như thế nào?
Nghiên cứu mới từ Đại học Texas A&M có thể đưa ra một số đáp án. Thomas Cody Prang, giáo sư nhân chủng học, và các đồng nghiệp đã kiểm tra bộ xương Ardipithecus ramidus, gọi tắt là Ardi, có niên đại 4,4 triệu năm tuổi và được tìm thấy ở Ethiopia. Một trong hai bàn tay của Ardi đã được bảo quản đặc biệt tốt.
Các nhà nghiên cứu đã so sánh hình dạng bàn tay của Ardi với hàng trăm mẫu vật bàn tay khác đại diện cho người, vượn và khỉ (được đo từ xương trong các bộ sưu tập bảo tàng trên khắp thế giới) để so sánh về hành vi vận động. Kết quả cung cấp manh mối về cách con người ban đầu bắt đầu đứng và đi thẳng, cũng như thực hiện các chuyển động tương tự với con người ngày nay.
Khám phá này được mô tả trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances.
Bộ xương ''Ardi''. Nguồn:Wikimedia Common
"Hình dạng xương phản ánh sự thích nghi với những thói quen hoặc lối sống cụ thể — ví dụ như sự di chuyển của các loài linh trưởng — và bằng tìm ra các mối liên hệ giữa hình dạng xương và hành vi, chúng ta có thể đưa ra suy luận về hành vi của các loài đã tuyệt chủng, chẳng hạn như Ardi," Prang nói.
"Ngoài ra, chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng cho một 'bước nhảy' tiến hóa lớn từ loại bàn tay như Ardi sang tất cả các bàn tay của hominin (họ Người) sau này, bao gồm cả bàn tay của Lucy (một bộ xương nổi tiếng 3,2 triệu năm tuổi được bảo quản tốt được tìm thấy ở cùng khu vực vào những năm 1970). Bước nhảy tiến hóa này xảy ra vào thời điểm quan trọng: khi hominin đang tiến hóa thích nghi với hình thức đi thẳng giống con người hơn và khi xuất hiện bằng chứng sớm nhất cho việc hominin chế tạo công cụ đá và sử dụng công cụ đá.''
Prang cho rằng Ardi đại diện cho giai đoạn trước đó của lịch sử tiến hóa và là một mẫu vật rất quan trọng, vì nó sẽ mang lại nhiều thông tin về tổ tiên của con người.
"Nghiên cứu của chúng tôi ủng hộ một ý tưởng cổ điển do Charles Darwin đề xuất lần đầu tiên vào năm 1871, khi ông không có hóa thạch hoặc hiểu biết về di truyền học, rằng việc sử dụng bàn tay và chi trên để thao tác đã xuất hiện ở những tổ tiên của con người cùng lúc với việc đi thẳng. Sự tiến hóa của bàn tay và bàn chân của con người có lẽ đã xảy ra theo một kiểu tương quan," Prang nói thêm.
Vì Ardi là một mẫu vật rất cổ, nó có thể vẫn giữ được các đặc điểm bộ xương từng có ở tổ tiên chung cuối cùng của con người và tinh tinh. Nếu điều này là đúng, Ardi có thể giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn nguồn gốc của dòng dõi loài người.
Prang nói: ''Ardi có khả năng đưa chúng ta tiến gần hơn tới lời giải thích về cách thức và lý do con người phát triển hình thức đi thẳng như ngày nay.''
Ông nói thêm rằng sự thay đổi lớn từ giải phẫu bàn tay của Ardi sang bàn tay của tất cả hominin sau này xảy ra vào khoảng 4,4 đến 3,3 triệu năm trước, trùng với bằng chứng sớm nhất về việc mất ngón chân cái dùng để nắm trong quá trình tiến hóa của loài người. Mốc thời gian này cũng trùng hợp với các công cụ đá sớm nhất được biết đến. Prang cho rằng Ardi thuộc về một mốc thời gian đánh dấu một sự thay đổi lớn trong lối sống và hành vi của tổ tiên con người.
Nguồn:
https://phys.org/news/2021-02-million-year-old-skeleton-reveal-early-humans.html
Phạm Nhật theo Phys