CƠ SỞ DỮ LIỆU KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ TỈNH NGHỆ AN
Chọn cây ưu tú nhằm phục hồi và phát triển giống Hồng Nam Đàn
Cây hồng (Diospyros kaki T) là một loại cây ăn quả lâu năm có nguồn gốc á nhiệt đới, đã được trồng lâu đời ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới. Quả hồng có giá trị dinh dưỡng cao, được sử dụng rộng rãi để ăn tươi hoặc chế biến. Giống hồng Nam Đàn là một trong những giống hồng quý ở nước ta. Quả có chất lượng tốt, ngọt thanh, thơm mát dịu, được coi là giống cây ăn quả đặc sản không những của Nghệ An mà còn nổi tiếng trong nước. Cây hồng Nam Đàn là loài cây bản địa ở Nam Đàn từ lâu đời, tập trung chủ yếu ở hai xã Nam Anh và Nam Xuân. Nghề trồng hồng đã trở thành một nghề truyền thống đem lại nguồn thu nhập tốt cho người dân ở Nam Anh, Nam Xuân và một vài xã dọc theo dãy Đại Huệ. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 130 hộ trồng hồng, với diên tích 60 ha, năng suất bình quân đạt 8- 10 tấn/ha. Thu nhập từ vườn đồi của người dân chủ yếu từ cây hồng, bình quân từ 35 - 45 triệu đồng/năm, điển hình có 10 hộ cho thu nhập 60 - 80 triệu đồng/năm từ cây hồng. Một số giống hồng đang được trồng ở Nam Đàn như Hồng cậy vuông, hồng nứa, hồng gáo, hồng trái tim, hồng chuột. Giống hồng Nam Đàn thường bắt đầu chín vào tháng 9 kéo dài đến hết tháng 12 dương lịch.
Tuy nhiên, việc sản xuất giống Hồng Nam Đàn từ trước đến nay trên địa huyện bàn hầu như do người dân tự sản xuất bằng phương pháp truyền thống là dâm, chiết rễ. Cây giống đầu dòng không được truyển chọn, không sử dụng phương pháp nhân giống bằng cách ghép, dẫn đến cây giống kém chất lượng và dễ bị nhiễm bệnh nên năng suất và chất lượng quả có dấu hiệu suy giảm. Trong khuổn khổ hiện dự án “ Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ xây dựng mô hình phục hồi và phát triển giống hồng bản địa Nam Đàn”, lựa chọn được những cây Hồng ưu tú có năng suất cao, ổn định và phẩm chất tốt để lấy mắt ghép nhân giống là hết sức quan trọng.
Phương pháp tuyển chọn cây Hồng Nam Đàn ưu tú
Cây ưu tú được lựa chọn theo tiêu chí: cây sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao ổn định (cao hơn đại trà từ 15 – 20%), chống chịu được sâu bệnh. Căn cứ vào kết điều tra, đánh giá đặc điểm thực vật học, lựa chọn các cây mang các đặc điểm đặc trưng của giống, đánh giá năng suất sản lượng của cây giống, đánh giá các chỉ tiêu định lượng quả. Đồng thời, phân tích các thành phần dinh dưỡng của quả hồng như: hàm lượng đường (độ Brix), chất khô, Vitamin C, hàm lượng Axit, hàm lượng tanin, hàm lượng caroten để bình chọn cây ưu tú.
Một số hình ảnh cây Hồng Nam Đàn ưu tú
Trên cơ sở lựa chọn được các cây Hồng ưu tú, chúng tôi đã đã sử dụng mắt ghép của 25 cây ưu tú để ghép và nhân giống, cấp phát giống cho các hộ trong dự án cũng như những hộ có nhu cầu trồng giống Hồng bản địa Nam Đàn. Việc phát triển Hồng Nam Đàn thành quy mô hàng hóa sẽ có thêm một đặc sản, góp phần phát triển du lịch trên quê hương Bác Hồ.
Tuy nhiên, việc sản xuất giống Hồng Nam Đàn từ trước đến nay trên địa huyện bàn hầu như do người dân tự sản xuất bằng phương pháp truyền thống là dâm, chiết rễ. Cây giống đầu dòng không được truyển chọn, không sử dụng phương pháp nhân giống bằng cách ghép, dẫn đến cây giống kém chất lượng và dễ bị nhiễm bệnh nên năng suất và chất lượng quả có dấu hiệu suy giảm. Trong khuổn khổ hiện dự án “ Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ xây dựng mô hình phục hồi và phát triển giống hồng bản địa Nam Đàn”, lựa chọn được những cây Hồng ưu tú có năng suất cao, ổn định và phẩm chất tốt để lấy mắt ghép nhân giống là hết sức quan trọng.
Phương pháp tuyển chọn cây Hồng Nam Đàn ưu tú
Cây ưu tú được lựa chọn theo tiêu chí: cây sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao ổn định (cao hơn đại trà từ 15 – 20%), chống chịu được sâu bệnh. Căn cứ vào kết điều tra, đánh giá đặc điểm thực vật học, lựa chọn các cây mang các đặc điểm đặc trưng của giống, đánh giá năng suất sản lượng của cây giống, đánh giá các chỉ tiêu định lượng quả. Đồng thời, phân tích các thành phần dinh dưỡng của quả hồng như: hàm lượng đường (độ Brix), chất khô, Vitamin C, hàm lượng Axit, hàm lượng tanin, hàm lượng caroten để bình chọn cây ưu tú.
Kết quả tuyển chọn
Căn cứ vào phương pháp bình tuyển cây ưu tú, dựa vào kết quả điều tra, đánh giá đặc điểm nông sinh học, kết quả phân tích cây hồng Nam đã chọn ra 25 cây hồng ưu tú để phục vụ công tác nhân giống. Các cây ưu tú đều có năng suất > 15 % so với năng suất trung bình của giống. Khối lượng trung bình quả đạt 85-95 g/quả. Độ đồng đều về hình dạng, kích thước quả > 80%, tỉ lệ phần ăn được đạt 80-90 %. Quả có vị ngọt thanh, độ Brix đạt 18-20 %. Các cây ưu tú được đóng biển tên, lưu giữ, chăm sóc tại các hộ gia đình.Một số hình ảnh cây Hồng Nam Đàn ưu tú
Trên cơ sở lựa chọn được các cây Hồng ưu tú, chúng tôi đã đã sử dụng mắt ghép của 25 cây ưu tú để ghép và nhân giống, cấp phát giống cho các hộ trong dự án cũng như những hộ có nhu cầu trồng giống Hồng bản địa Nam Đàn. Việc phát triển Hồng Nam Đàn thành quy mô hàng hóa sẽ có thêm một đặc sản, góp phần phát triển du lịch trên quê hương Bác Hồ.
Ngụy Khắc Đức, Ngô Thị Oanh, Nguyễn Mạnh Khả, Đặng Văn Quát, Nguyễn Quang Huy
Trung tâm ứng dụng tiến bộ Khoa học Công nghệ
Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
